Czy jest szansa na sukces?
Kontrowersje dotyczą także tego, co należy rozumieć jako brak spełnienia warunków technicznych, ekonomicznych oraz techniczno-ekonomicznych. Pojawiały się także liczne wątpliwości dotyczące przyłączeń publicznoprawnych oraz w drodze tzw. komercyjnego przyłączenia. Prezes URE zauważył konieczność odpowiedzi na wymagania współczesnej gospodarki oraz spełnienia zobowiązań Polski wynikających z polityki energetyczno-klimatycznej Unii Europejskiej i szczegółowych przepisów regulacyjnych. Coraz więcej pojawiało się bowiem odmów określenia warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, zarówno dystrybucyjnej, jak i przesyłowej, oraz zanotowano wzrost liczby sporów między podmiotami zainteresowanymi inwestycjami w źródła odnawialne a odpowiednimi operatorami sieci. W celu wyjaśnienia powyższych kwestii, Prezes URE opublikował informacje dotyczące kwestii wywołujących najczęstsze wątpliwości w obszarze przyłączania do sieci². Wskazał w nich m.in., że brak spełnienia warunków technicznych występuje wyłącznie w sytuacji, gdy przeszkoda techniczna jest trwała (nieusuwalna żadnymi działaniami) oraz obiektywna (niemożliwa do usunięcia). Przyłączenie do sieci jest wtedy niemożliwe w aktualnym i przyszłym stanie sieci, niezależnie od podejmowanych działań naprawczych. Brak spełnienia warunków ekonomicznych wystąpi według Prezesa URE tylko w przypadku, gdy przyłączenie nie jest możliwe ze względu na to, że może spowodować przerzucenie kosztów na odbiorcę, w planie rozwoju sieci nie zostały zaplanowane niezbędne urządzenia sieciowe, lub gdy nie ma możliwości pozyskania zewnętrznego finansowania. Z kolei brak spełnienia warunków techniczno-ekonomicznych zachodzi w przypadku, gdy przyłączenie jest co prawda technicznie wykonalne, ale plan rozwoju nie przewiduje rozbudowy sieci i niezbędne jest współfinansowanie przez wnioskującego. 
W wyjaśnieniu zostały wskazane również istotne wytyczne w zakresie przyłączenia instalacji OZE w trybie komercyjnym. Podmiot wnioskujący, którego instalacja nie spełnia wspomnianych wyżej warunków, może domagać się przyłączenia w trybie komercyjnym, zgodnie z art. 7 ust. 9 ustawy Prawo Energetyczne. Operator zobowiązany jest wówczas do wskazania opłaty przyłączeniowej w wysokości uzgodnionej z wnioskującym. Ewentualny konflikt pomiędzy wnioskodawcą a operatorem nie blokuje możliwości przyłączenia w trybie komercyjnym. Podmioty wnioskujące mają prawo do ponownego złożenia wniosku, na przykład wskazując inną, bardziej korzystną lokalizację przyłączenia, a operatorzy nie są uprawnieni ani do oceny zgodności z prawem, ani możliwości realizacji decyzji dotyczących warunków zabudowy, jak również do kwestionowania możliwości umieszczenia instalacji OZE na terenie wskazanym w decyzji. 

Powoli do przodu 
CP powoli staje się rzeczywistością w Polsce. Trzeba jednak zaznaczyć, że niska przepustowość sieci w naszym kraju może tutaj stanowić główną barierę transformacji energetycznej. Określenie „powoli” nie jest przypadkowe. Obecnie możliwe jest już współdzielenie przyłącza na rzecz dwóch wzajemnie uzupełniających się instalacji OZE, a także tworzenie instalacji hybrydowych, w ramach których wytwórcy energii mogą zawierać między sobą stosowne porozumienia co do tego, który podmiot odpowiedzialny będzie za ubieganie się o uzyskanie warunków przyłączeniowych. Jednak, jak wynika z analizy przedstawionych powyżej problemów, nadal istnieje wiele kwestii tamujących skuteczne stosowanie CP. Wydaje się jednak, że dalsze korzystne dla przedsiębiorców rekomendacje Prezesa URE są jedynie kwestią czasu i to rozwiązanie stanie się w przyszłości równie powszechne, co w innych europejskich państwach. 

1 Regulacje dotyczące CP zostały wprowadzone ustawą z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, Dz.U.2023 poz.1762.

2 Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr 15/2024 dotycząca kwestii wywołujących najczęstsze wątpliwości w obszarze przyłączania do sieci z dnia 22 marca 2024 r.

Autorem artykułu jest Michał Pater - associate w Zespole Postępowań Sądowych i Arbitrażowych, Zespole Infrastruktury kancelarii JDP Drapała & Partners.

Artykuł ukazał się w magazynie Kierunek Energetyka 3/2024, który dostępny jest pod linkiem.