- Od marca Rosja stale atakuje ukraińskie elektrownie cieplne i wodne. Po raz pierwszy na cel ataków wybrano także instalacje fotowoltaiczne. Działania rosyjskie powodowane są brakiem realnych sukcesów na polu boju. Sieć energetyczna stała się nową linią frontu.
Przed inwazją moc wytwórcza Ukrainy wynosiła 36 GW. Do końca 2022 r. rosyjskie ataki zmniejszyły tę liczbę o połowę. Udało się przywrócić część mocy - do poziomu prawie 18 GW, wystarczającego do utrzymania dostaw elektryczności zeszłą zimą. Niestety, ostatnie ataki zniszczyły 9 GW mocy.
Obecnie połowa pozostałej energii w Ukrainie pochodzi z elektrowni jądrowych, których Rosja nie zdecydowała się zaatakować. Powszechne stało się użytkowanie generatorów – szczególnie w Kijowie, a przerwy w dostawie prądu dotykają już teraz każdego miasta. Rosyjskie ataki z powietrza nie ustają. Brakuje systemów obrony powietrznej, pozwalających na przechwycenie wszystkich wystrzeliwanych rakiet.
Ukraina importuje z UE 1,7 GW energii elektrycznej, z możliwym zwiększeniem tej wartości do poziomu ok. 2-2,2 GW, lecz aktualne ograniczenia przesyłu ograniczają możliwość tego wzrostu. Należy pamiętać, że naprawa uszkodzonych stacji może przywrócić do zimy ok. 2–3 GW, a ukraińscy inżynierowie poszukują używanego sprzętu z wycofanych z eksploatacji stacji typu radzieckiego w całej Europie - komentuje Danylo Moiseienko.

- Niedawno do sieci przyłączono wyremontowany reaktor jądrowy, który dodał 1 GW mocy (w rządowym komunikacie z 17 lipca br. nie podano lokalizacji) poprawiając stabilność mocy w tym trudnym okresie. Naprawa elektrowni cieplnych jest stosunkowo tania, ale Ukraina musi i zobowiązała się do odchodzenia od elektrowni węglowych. Nie jest to więc kierunek przyszłościowy. Ukraiński rząd kontroluje obecnie 9 z 15 bloków jądrowych posiadanych przed lutym 2022 r. Planuje także budowę czterech nowych reaktorów jądrowych w Chmielnickim.
Na poziomie lokalnym, hromady decentralizują wytwarzanie energii, instalując minielektrownie (turbiny gazowe) o mocy od 5 MW do 70 MW. Chociaż poprawiają one sytuację lokalnie, nie rozwiążą krajowego deficytu energii przed zimą. Energia wiatrowa i słoneczna może zapewnić dodatkową moc, jednak ich szybka i skuteczna instalacja nie jest możliwa w tak krótkim czasie oraz bez finansowania zewnętrznego.
Po ponad dwóch latach wojny, Ukraińcy przystosowali się do niedoborów prądu. Małe firmy korzystają z generatorów diesla, a średnie fabryki posiadają turbiny gazowe i mogą sprzedawać nadwyżki energii do sieci. Kawiarnie oferują przestrzenie coworkingowe. W budynkach zainstalowano generatory do obsługi wind, a ludzie używają ogniw akumulatorowych do Wi-Fi i lamp USB. Tej zimy wszystkie środki zaradcze zostaną poddane poważnej próbie, najcięższej od pełnoskalowej inwazji. Od tego jak Ukraina poradzi sobie w najbliższych miesiącach zależy przyszły rozwój gospodarczy kraju - tak sytuację w Ukrainie opisuje Danylo, który obecnie uczestniczy w programie stażowym BGK dla studentów z Ukrainy.

***

Komentarz Danylo Moiseienko do artykułu "Zarys stanu systemu energetycznego Ukrainy: zniszczenia, naprawy i potrzeby odbudowy"