Energetyka jądrowa ma szczególne znaczenie w zakresie wyzwań stających przed Polską i sektorem produkcji energii elektrycznej w najbliższych latach. Oprócz braku emisji CO2, pyłów (PM), dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOX) i innych zanieczyszczeń pyłowo-gazowych, gwarantuje stabilne dostawy energii elektrycznej po akceptowalnych cenach. Zwiększy ona także poziom bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Program rozwoju energetyki jądrowej, biorąc pod uwagę jego zakres oraz skalę środków, które muszą być zaangażowane, to największe przedsięwzięcie w historii polskiego sektora energetycznego. Korzyści z jego wdrożenia obok kwestii ekonomicznych, obejmują szerokie spektrum pozytywnych zjawisk obejmujących różne dziedziny życia. Silny sektor jądrowy stanowi źródło postępu, innowacji i wyższych standardów zawodowych w m.in. takich dziedzinach jak elektrotechnika, inżynieria materiałowa, mechanika, automatyka, informatyka, chemia i medycyna.

Program, ze względu na swoją specyfikę i wielkość jest programem nowatorskim, a długotrwałość jego realizacji, wymaga specyficznego i odmiennego podejścia.

Mając na uwadze powyższe, Ministerstwo Energii prowadzi aktywne działania zmierzające do rozwoju w Polsce energetyki jądrowej w sposób efektywny i z zachowaniem najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa. Sfinalizowane zostały praktycznie prace nad aktualizacją Programu polskiej energetyki jądrowej, w tym założeń dotyczących efektywnego modelu finansowania inwestycji oraz postępowania przetargowego. Wynikiem tych prac będzie aktualna, odpowiadająca realiom i naszym możliwościom strategia prowadzenia programu jądrowego. Działania Programu będą oparte na realistycznych przesłankach, dobrze przygotowane, realizowane w sposób przemyślany i po niezbędnych uzgodnieniach z Inwestorem.

Ministerstwo Energii zgodnie z decyzją Rady Ministrów z dnia 14 października 2016 roku przygotowało aktualizację Programu polskiej energetyki jądrowej, w ramach którego:

• przygotowało zaktualizowany harmonogramu realizacji Programu,
• okonało oceny zaproponowanego przez Inwestora modelu ekonomiczno-finansowego,

oraz dokonało własnych analiz i ocen służących zapewnieniu opłacalności inwestycji
i eksploatacji elektrowni jądrowej.

Ministerstwo Energii w ramach swoich kompetencji:

• prowadzi na bieżąco monitoring stanu prawnego niezbędnego do wdrożenia energetyki jądrowej,
• koordynuje i realizuje działania związane z rozwojem kadr dla energetyki jądrowej,
• prowadzi skutecznie działania informacyjno-edukacyjne,
• prowadzi działania nad zapewnieniem w przyszłości stabilnych dostaw paliwa jądrowego, być może także ze źródeł krajowych,
• realizuje działania dla zapewnienia efektywnego i bezpiecznego systemu postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym,
• działa na rzecz zapewnia udziału polskiego przemysłu w rozwoju energetyki jądrowej.

Dla zapewnienia odpowiedniego poziomu koordynacji przy Ministrze Energii utworzony zostanie międzyresortowy zespół roboczy ds. Programu polskiej energetyki jądrowej. W jego skład wejdą przedstawiciele wszystkich instytucji zaangażowanych
w realizację Programu, a jego rolą będzie koordynowanie działań związanych z realizacją PPEJ.

Ministerstwo Energii będzie także współpracować z Inwestorem przy opracowywaniu harmonogramu realizacji inwestycji oraz wyborze konkretnego modelu finasowania budowy, eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych. Przebieg procesu inwestycyjnego będzie na bieżąco monitorowany przez służby podległe Ministrowi Energii.

Jednocześnie należy podkreślić, iż podtrzymuję zasadność wszystkich zgłoszonych i umotywowanych zastrzeżeń do Wystąpienia pokontrolnego, które zostały oddalone przez Kolegium Najwyższej Izby Kontroli.

Dodatkowo, Ministerstwo Energii nie zgadza się z przedstawionym w Informacji przez Najwyższą Izbę Kontroli poziomem wydatków poniesionych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na realizację PPEJ w wysokości 368,5 mln złotych. Zdecydowana większość tych wydatków nie jest związana z Programem polskiej energetyki jądrowej, a jest jedynie wykonaniem ustawowych zobowiązań w odniesieniu do instytucji wykorzystujących w swoich rozwiązaniach energię jądrową. Nie są to wydatki związane z realizacją Programu. Powoduje to sztuczne i niczym nieuzasadnione zawyżenie środków wydatkowanych na realizację Programu.

Obarczenie ME całkowitą odpowiedzialnością za powstałe opóźnienia w realizacji PPEJ oraz negatywna ocena NIK są w ocenie Ministerstwa Energii nieuzasadnione. Niewykonanie przez Inwestora żadnego z przyjętych zobowiązań, co zostało podkreślone w ocenie ogólnej NIK, uzasadnia takie stanowisko Ministerstwa. Minister, zgodnie z postanowieniami Kodeksu Spółek Handlowych, nie ma - i nie powinien mieć w gospodarce rynkowej – mechanizmu przymusu lub wydawania wiążących poleceń w stosunku do spółki. Może jednak motywować podmioty, tworząc atrakcyjne gospodarczo środowisko do określonych działań. Przykłady z ostatnich lat pokazują, że dla sektora energii jest to zadanie trudne w realizacji, ale możliwe do wykonania.