Jak obniżyć koszt wypełnienia krajowego celu OZE?
Odpowiedź jest zaskakująco prosta. Należy stworzyć bodźce zachęcające istniejące elektrociepłownie węglowe do przechodzenia na paliwo biomasowe. W efekcie otrzymamy dwa strumienie energii, ciepło i energię elektryczną, zaliczane do krajowego celu OZE, nie wspominając o dodatkowej redukcji emisji CO2. Niestety, przygotowywana ustawa o OZE nie zamierza wspierać tego typu działań, promując rozwiązania, które choć pozornie tańsze, wygenerują wyższy koszt społeczny wypełniania krajowego celu OZE, przekładający się na większy niż to konieczne wzrost ceny energii elektrycznej dla odbiorcy końcowego.
Zacznijmy jednak od początku. Przypomnijmy sobie, jak wygląda nasz krajowy cel produkcji energii ze źródeł odnawialnych w rozbiciu na poszczególne sektory oraz jaka jest dotychczasowa produkcja z OZE (tab. 1).
Jak widać, produkcja energii cieplnej i chłodu jest bliska celu wyznaczonego na 2020 rok, w związku z czym autorzy ustawy o OZE, powiem kolokwialnie, odpuścili ten temat, licząc, że cel zostanie osiągnięty bez specjalnych bodźców i przyjęli założenie, że brakująca energia odnawialna w obszarze energetyki i ciepłownictwa musi mieć formę energii elektrycznej. Przyjęcie takiego założenia prowadzić będzie niestety do nieuzasadnionego wzrostu kosztów ponoszonych przez ogół społeczeństwa, czyli przeczy nadrzędnej idei ustawy, jaką jest minimalizacja wydatków finansowych na energetykę wykorzystującą odnawialne źródła energii. Próba ratowania tych kosztów poprzez wprowadzenie mechanizmu aukcyjnego (co akurat należy uznać za krok w dobrym kierunku) niestety nie eliminuje wady wrodzonej projektu ustawy o OZE, jaką jest utrata z pola widzenia technologii pozwalających na produkcję nie tylko „zielonej” energii elektrycznej, ale również i „zielonego” ciepła. Jak łatwo się domyśleć mowa jest o jednostkach kogeneracyjnych dedykowanych do spalania biomasy.
Koszt społeczny realizacji celu OZE
Na rys. 1 przedstawiono wyliczenie wielkości wzrostu ceny energii elektrycznej w wyniku wyprodukowania 8 TWh energii odnawialnej w formie energii elektrycznej z lądowych farm wiatrowych oraz w formie „mieszanki” energii elektrycznej i cieplnej z kogeneracyjnych jednostek węglowych przebudowanych na dedykowane jednostki biomasowe. Do wyliczeń przyjęto 8TWh energii odnawialnej, co odpowiada połowie brakującej energii w obszarze energii elektrycznej.
Zgodnie z ustawą o OZE w wyliczeniach przyjęto założenie, że dopłata realizowana jest do energii elektrycznej oferowanej na aukcji, czyli energii sprzedanej, w związku z czym energię wyprodukowaną (brutto) należy pomniejszyć o zużycie energii na potrzeby własne. Niestety taka konstrukcja mechanizmu wsparcia energii z OZE (dopłata do energii sprzedanej) silnie osłabia pozycję konkurencyjną biomasowych jednostek kogeneracyjnych, charakteryzujących się wysokim poziomem zużycia energii na potrzeby własne.
Jak widać z wyników wyliczeń, biomasowe jednostki kogeneracyjne, otrzymując dopłatę do strumienia energii elektrycznej wynoszącego zaledwie 2.0 TWhe, wywołują w konsekwencji wzrost ceny energii elektrycznej w wysokości 4 PLN/MWhe. Natomiast farmy wiatrowe otrzymując dopłatę do 7,8 TWhe, zwiększą cenę energii elektrycznej dla odbiorcy końcowego o 10,44 PLN/MWh, Dzięki jednostkom kogeneracyjnym można osiągnąć ten sam cel OZE płacąc o połowę mniej (!). Dodatkowo należy zaznaczyć, że przebudowane z węglowych, biomasowe jednostki kogeneracyjne nie spowodują wzrostu ceny ciepła, pomimo że ciepło to będzie pochodzić ze źródła odnawialnego. Utrzymanie ceny ciepła na niezmienionym poziomie wynika z zapisów obowiązującego rozporządzenia taryfowego oraz z faktu, iż za kilka lat referencyjna cena ciepła z OZE będzie niższa od ceny ciepła ze źródeł węglowych obciążonych rosnącymi kosztami zakupu uprawnień do emisji CO2 oraz kosztami dostosowania ciepłowni do zaostrzonych standardów środowiskowych (rys. 2).
Przeczytaj więcej w magazynie Energetyka Cieplna i Zawodowa nr 3/2014.
