Unikatowa, ponad 100-letnia Elektrownia Wodna Gałąźnia Mała, eksploatowana przez Energę Wytwarzanie SA, położona jest w najpiękniejszej części zlewni rzeki Słupi. Obiekt ten zostanie w najbliższym czasie kompleksowo zmodernizowany. W odnowionej elektrowni zastosowana będzie pełna automatyzacja procesu produkcji, łącznie z systemem SCADA. Zamontowane zostaną nowoczesne układy sterowania i rozdziału mocy (regulatory obrotów, wzbudzenie statyczne, automatyczna synchronizacja). W efekcie modernizacji, m.in. dzięki likwidacji hydraulicznych regulatorów obrotów z przekładniami pasowymi, planowany jest wzrost wolumenu produkowanej energii elektrycznej o minimum pięć procent. Wykonawcą prac modernizacyjnych jest konsorcjum: Instytut Energetyki Oddział Gdańsk oraz Spółka Biproen Sp. z o.o.

Elektrownia typu derywacyjnego wyposażona jest w sześć turbin typu Francisa o wale poziomym, z klasycznymi generatorami synchronicznymi o łącznej mocy zainstalowanej 4,25 MW. Jednakże układy sterowania i rozdziału mocy wymagają unowocześnienia, aby sprostać warunkom technicznym stawianym obiektom tej klasy. Z tego powodu Zarząd spółki Energa Wytwarzanie S.A. zdecydował się na modernizację, tego ważnego dla energetyki, obiektu.

W lutym br. podpisana została umowa kompleksowej modernizacji części elektroenergetycznej. Jej stronami są: Energa Wytwarzanie SA oraz konsorcjum firm w składzie: Instytut Energetyki Oddział Gdańsk i Biproen Sp. z o.o. Z treści umowy wynika, że przedmiotem zamówienia są: wymiana rozdzielnic 15 kV oraz wymiana nastawni i układów pomiarowych. Umowa obejmuje również modernizację części związanych ze sterowaniem urządzeń wytwórczych (regulatory obrotów, wzbudzenie statyczne, automatyczna synchronizacja) oraz niezbędne prace budowlane. Dzięki modernizacji wprowadzona zostanie pełna automatyzacja procesu produkcji, w tym system SCADA. Istotnej poprawie ulegnie też bezpieczeństwo obsługi oraz dostosowanie obiektu do wymagań Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej EOP. Planowany jest również wzrost wolumenu produkowanej energii elektrycznej o minimum pięć procent, co możliwe będzie dzięki likwidacji hydraulicznych regulatorów obrotów z przekładniami pasowymi.

Zgodnie z umową, wykonawca ma zrealizować prace modernizacyjne hydroelektrowni w okresie 28 tygodni od daty podpisania umowy. Zakres prac wyceniony został na ponad 3,3 mln zł.

– Decyzja o modernizacji Elektrowni Wodnej Gałąźnia Mała podyktowana była kilkoma aspektami - mówi Piotr Meler, prezes Zarządu Energa Wytwarzanie. – Po pierwsze, potrzebą uzyskania wzrostu produkcji czystej ekologicznie energii. Jest to dla nas kwestią priorytetową, o czym świadczą wdrażane przez nas projekty, m.in. zakończona niedawno modernizacja Elektrowni Wodnej Borowo, która pozwoliła na zwiększenie produkcji z OZE, a tym samym podniesienie udziału mocy z odnawialnych źródeł w miksie wytwórczym Grupy Energa. Innym przykładem jest budowa, na terenie naszej elektrowni wiatrowej w Bystrej, hybrydowego magazynu energii. Realizowany jest także pilotażowy w Polsce, innowacyjny projekt eksploatacji paneli fotowoltaicznych na wodzie. Istotną przesłanką podjęcia modernizacji hydroelektrowni Gałąźnia Mała jest również potrzeba utrzymania tak unikatowego, stanowiącego swojego rodzaju „pomnik myśli inżynieryjnej”, obiektu w stanie technicznym, pozwalającym na dalszą, długoletnią, bezpieczną i efektywną eksploatację.

Elektrownia Wodna Gałąźnia Mała wzniesiona została w 1914 roku na rzece Słupia, w okolicach Słupska, na terenie obecnego Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”. Elektrownia położona jest w najpiękniejszej części zlewni rzeki. Zlewnia elektrowni wynosi 551,4 km2, średni przepływ 4,41 m3/sekundę przy spadzie 38,5 m. Rzeka, wygięta tej okolicy w łuk o długości 26 km, została przecięta 13-kilometrową cięciwą budowli wodnej, stanowiącą derywację hydroelektrowni. Turbiny umieszczone są w kanałach derywacyjnych, utworzonych w celu zwiększenia wysokości spadu wody.

Pełen rozruch jednostka wytwórcza przeszła w 1920 roku stając się tym samym największą i najnowocześniejszą elektrownią wodną w Europie Północnej. Mimo ponad stuletniej historii, elektrownia Gałąźnia Mała stanowi nie tylko niezwykle interesujący zabytek architektury przemysłowej, lecz jest w pełni sprawnym obiektem hydrotechnicznym, wykorzystującym wodę do produkcji energii elektrycznej.