Komisja Europejska przedstawiła w 2018 r. długoterminową wizję strategiczną dla dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki do 2050 r. Aby zrealizować ten cel, UE musi w dużej mierze zrezygnować z paliw kopalnych, a ponadto trzeba w szczególności znacznie ograniczyć wytwarzanie energii z węgla. Tymczasem węgiel jest nadal wydobywany w 41 regionach NUTS 2* w 12 państwach członkowskich i ma ogromne znaczenie dla lokalnej gospodarki.

Mark Speich (DE/EPL), sekretarz stanu do spraw federalnych, europejskich i międzynarodowych Nadrenii Północnej-Westfalii oraz sprawozdawca opinii KR-u w sprawie transformacji społeczno-gospodarczej regionów górniczych w Europie, zauważył:

– Ciągle jeszcze przy wydobywaniu węgla w Europie zatrudnionych jest 185 tys. osób, a kolejne 52 tys. pracuje w branży energetyki węglowej. Przemysł węglowy jest również pośrednio związany z różnymi sektorami przemysłu, takimi jak produkcja materiałów pośrednich, sprzętu, usług i dóbr konsumpcyjnych, co oznacza dalsze 215 tys. miejsc pracy. Przekształcenie gospodarki i stworzenie nowych gałęzi przemysłu będzie wymagało czasu. Musimy więc zadbać o to, by osoby, które stracą pracę, i ich społeczności miały zapewnione wsparcie, szkolenia i pomoc finansową, jakich potrzebują do odbudowy lokalnej gospodarki. Musimy dać tym ludziom nowe perspektywy, aby wiedzieli, że nie zostaną pozostawieni sami sobie – powiedział Mark Speich.

Dlatego członkowie Komisji ECON z zadowoleniem przyjęli apel Parlamentu Europejskiego o utworzenie funduszu sprawiedliwej transformacji energetycznej w ramach następnego długoterminowego budżetu UE (wieloletnich ram finansowych). Podkreślili jednak, że regionom górniczym bardziej niż fundusz scentralizowany przydałoby się dodatkowe finansowanie w ramach polityki spójności na lata 2021–2027. Takie rozwiązanie lepiej zapewniałoby wsparcie dostosowane do konkretnych potrzeb, tym bardziej że regiony te bardzo się od siebie różnią pod względem położenia geograficznego, poziomu rozwoju gospodarczego i perspektyw demograficznych.

Jerzy Buzek (PL/EPL), przewodniczący Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Parlamentu Europejskiego, powiedział: – Cieszy mnie, że KR jako kolejny organ UE wspiera utworzenie funduszu sprawiedliwej transformacji energetycznej dla regionów górniczych, zaproponowanego Komisję ITRE w PE i popieranego przez ogromną większość posłów do PE. Choć synergia z funduszami spójności będzie ważna, Parlament Europejski oczekuje dodatkowych środków finansowych i odrębnej linii budżetowej dla tego funduszu w nowych wieloletnich ramach finansowych. Będzie to nie tylko kluczowy wyraźny sygnał dla mieszkańców regionów górniczych, których nie można pozostawić samym sobie, ale też pokaże, że UE poważnie traktuje porozumienie paryskie, naszą transformację energetyczną i ambitne cele w dziedzinie klimatu.

Członkowie Komisji ECON podkreślili również, że wspieranie regionów górniczych w tym okresie transformacji będzie miało europejską wartość dodaną. Zalecili ponadto, by dać tym regionom wystarczające pole manewru w zakresie stosowania unijnych zasad pomocy państwa i tym samym umożliwić im stopniowe odejście od węgla w sposób społecznie akceptowalny i ekonomicznie opłacalny.

Podczas posiedzenia członkowie KR-u omówili też i przyjęli następujące opinie:

• Sprawozdanie z wdrażania dyrektyw dotyczących zamówień publicznych, sprawozdawca: Thomas Habermann (DE/EPL)
• Wkład miast i regionów w nowe ramy polityki UE na rzecz MŚP, sprawozdawca: Tadeusz Truskolaski (PL/EA)