W przypadku, gdy nie jest możliwe udostępnienie przez operatora 70% tych zdolności, państwo członkowskie, po spełnieniu wcześniejszych przesłanek, przygotowuje Plan działania, we współpracy z krajowym organem regulacyjnym. Ponadto możliwe jest przyznanie odstępstwa od obowiązku osiągnięcia minimalnych poziomów zdolności dostępnych do obrotu międzystrefowego, gdy jest to konieczne do utrzymania bezpieczeństwa operacyjnego.

Bezpieczeństwo systemu wartością nadrzędną

Prezes URE wydając decyzję derogacyjną kierował się potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa pracy polskiego systemu przesyłowego. Chodzi o ograniczenie ryzyka wystąpienia sytuacji, w której operator może być zmuszony do udostępniania niewykonalnych, ze względu na sytuację w systemie, zdolności przesyłowych, a co za tym idzie – przyjęcia do realizacji takich grafików wymiany transgranicznej, które zagrażają bezpieczeństwu pracy krajowego oraz europejskiego systemu elektroenergetycznego.

Operator sieci przesyłowej w swoim wniosku wskazał przyczynę uzasadniającą konieczność przyznania odstępstwa, a jednocześnie kluczową dla utrzymania bezpieczeństwa operacyjnego. Jest nią brak wpływu na poziom przepływów kołowych z sąsiednich systemów.

Wniosek dotyczy wyłącznie polskich krytycznych elementów sieci i skojarzonych z nimi zdarzeń losowych uwzględnianych w procesie wyznaczania zdolności przesyłowych dnia następnego, przypisanych do regionu Core (obejmującego granice Niemcy-Polska, Czechy-Polska, Polska-Słowacja), ale zakres konsultacji tego wniosku nie ograniczał się do organów regulacyjnych z regionów wyznaczania zdolności przesyłowych, do których przynależą granice polskiego obszaru rynkowego. Wniosek PSE został przekazany przedstawicielom wszystkich organów regulacyjnych Unii Europejskiej. Żaden z nich nie wniósł sprzeciwu.

Udostępnianie przepustowości narzędziem do budowania wspólnego rynku energii

We wspomnianym rozporządzeniu dotyczącym rynku wewnętrznego ustawodawca wskazał warunki udostępniania przepustowości połączeń transgranicznych. Operatorzy systemów przesyłowych na terenie Unii Europejskiej są zobowiązani do udostępniania zdolności połączeń transgranicznych w wielkościach maksymalnych, ale jednocześnie takich, które zapewniają bezpieczne warunki pracy sieci.

Zgodnie z ww. rozporządzeniem, od 1 stycznia 2020 r. wprowadzony został wymóg udostępniania nie mniej niż 70% technicznej przepustowości połączeń dla realizacji wymiany transgranicznej. Kraje, które nie są w stanie wypełnić tego obowiązku, w określonych okolicznościach mają prawo do jego czasowego odroczenia lub przygotowania Planu działania. PSE skorzystały z tego prawa i skierowały do Prezesa URE wniosek o przyznanie odstępstwa od obowiązku udostępniania minimalnych poziomów międzystrefowych zdolności przesyłowych na jeden rok. Regulator przychylił się do wniosku operatora.