– Jeżeli mamy konkretne regulacje międzynarodowe, które dają nam chociażby finansowanie dla globalnej, planetarnej transformacji energetycznej, to z tego skorzystajmy. Jeżeli tego nie zrobimy, czyli nie odejdziemy od energii opartej na kopalinach, to temperatury będą rosły i zostawimy przyszłym pokoleniom świat zdecydowanie gorszy, niż go zastaliśmy my, współcześnie żyjący – mówi agencji Newseria Kamil Wyszkowski, dyrektor wykonawczy United Nations Global Compact w Polsce. – Transformacja energetyczna jest oczywiście kapitałochłonna, ale nigdy w historii cywilizacji homo sapiens nie było tyle pieniędzy na to, żeby ją przeprowadzić. Drugi plus – mamy technologię, żeby to zrobić, i trzeci – mamy też wolę polityczną. To też warto dodać i ten zrównoważony rozwój jest w całkiem niezłej kondycji.

To aspekty ważne przede wszystkim dla budowania krajowych strategii odchodzenia od paliw kopalnych i stawiania na zieloną energię. Wpływają one również na decyzje biznesowe – w centrum działania wielu firm jest bowiem ESG, ze szczególnym uwzględnieniem environment, czyli środowiska. To m.in. ograniczanie śladu węglowego, zużycia energii i surowców oraz dbanie o zrównoważony łańcuch dostaw. Działania na rzecz klimatu schodzą jednak coraz częściej na poziom konsumentów.

– Zarówno zrównoważony rozwój, jak i dbanie o gospodarkę obiegu zamkniętego bardzo dużo mają wspólnego z tym, jakie działania podejmujemy na co dzień. Zmiana zaczyna się od nas i nasze codzienne wybory zakupowe, to, jakie firmy wspieramy, ma znaczenie w kontekście oddziaływania na środowisko. Mamy dążyć do sytuacji, kiedy odpady stają się neutralne. Przywracamy drugie życie przedmiotom, ale przede wszystkim ograniczamy konsumpcjonizm – mówi Ilona Pietrzak, prezeska zarządu ESG PRO, wiceprezeska Instytutu Spraw Obywatelskich.

Z ostatniej edycji badania EkoBarometr SW Research wynika, że wśród Polaków najliczniejsza jest grupa Eko Pragmatyków (33%) i ona rośnie. To osoby, które nie angażują się mocno w tematykę ekologiczną, starają się żyć ekologicznie, ale nie jest to w centrum ich systemu wartości. Wiele zależy od ich własnej wygody i potencjalnych oszczędności – przykładowo gaszą światło i oszczędzają wodę, ale rzadziej zapłaciliby więcej za odzież i obuwie wytworzone bez uszczerbku na przyrodzie. Drugą najliczniejszą grupą (27%) są Eko Pozoranci, którzy podejmują najmniej prośrodowiskowych działań na co dzień, a trzecią (24%) – Eko Entuzjaści, którzy są tym tematem najbardziej zainteresowani i wdrażają „zielone” zmiany w swoim życiu. Najmniej liczna jest grupa Eko Krytyków (16%), którzy są sceptyczni do zielonej komunikacji medialnej.

Zdecydowana większość badanych (po ponad 80%.) – zapytanych o codzienną rutynę – wskazuje na szereg czynności proekologicznych, m.in. gaszenie światła po wyjściu z pomieszczenia, segregowanie śmieci, chodzenie do sklepów z własnymi torbami na zakupy czy oszczędzanie wody.

– Polacy coraz częściej zaczynają w swoich codziennych zachowaniach uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju. Coraz więcej osób segreguje odpady. modne staje się używanie rzeczy, które już były wykorzystane, second-handy, banki drugiej ręki. Niestety jednak nadal zbyt dużo kupujemy, zbyt dużo marnujemy i jeszcze przed nami długa droga. Bardzo dużą odpowiedzialność mają szkoły, ale to też kwestia biznesu, który powinien nas zachęcać do społecznie odpowiedzialnych zakupów – ocenia Ilona Pietrzak.

W kwestii odpowiedzialnych zakupów Polacy najczęściej przyznają, że wybierają energooszczędne żarówki LED (79%), jeśli mogą, to kupują produkty z certyfikatem bio (48%) czy zwracają uwagę na ekologiczność opakowania.

– Z jednego z naszych badań wynika, że ponad 46% Polaków patrzy na to, co się stanie z opakowaniem po zakupie, a 50% z nich wybiera tylko takie opakowania, które mogą zostać poddane dalszemu recyklingowi. Inne badanie Meaningful Brands pokazuje, że 32% respondentów wskazuje problem zarządzania odpadami jako jedną z trzech najważniejszych kwestii środowiskowych – mówi Michał Zawistowski, dyrektor zarządzający DS Smith Polska.

W kwestii opakowań wiele zmieniło się już na dobre. Przykładem może być branża e-commerce i sposób pakowania paczek – coraz częściej sprzedawcy stosują opakowania z ekologicznych materiałów i dobierają je wielkością do produktów, by uniknąć „wożenia powietrza”. Wciąż jednak jest pole do poprawy sytuacji. Raport Material Change Index przygotowany przez Retail Economics na zlecenie DS Smith wskazuje, że w tym zakresie biznes, producenci żywności i sprzedawcy mają wiele do zrobienia, ponieważ sklepowe półki uginają się od opakowań z tworzyw sztucznych.

– W polskich supermarketach 62% opakowań żywności i napojów zawiera tworzywa sztuczne – podkreśla Michał Zawistowski. – Prawie 15 mld sztuk plastiku trafia co roku na półki supermarketów, z czego większość stanowią opakowania dla nabiału, to są też opakowania na mięso i ryby czy opakowania, które spotykamy na przykład na półkach z pieczywem, ryżem oraz produktami zbożowymi. Tak naprawdę patrząc na rynek, jesteśmy w stanie wyeliminować lub zastąpić 40% plastiku bardziej odpowiedzialnymi rozwiązaniami, takimi, które będą wspierały założenia gospodarki obiegu zamkniętego. Musimy zwrócić uwagę na to, że nawet proste plastikowe produkty rozkładają się od kilkudziesięciu do kilkuset lat, w związku z czym konieczne jest znalezienie alternatyw.

Powszechne wykorzystanie opakowań z tworzyw sztucznych to nie tylko domena Polski. Z badania Material Change Index wynika, że w Europie w przypadku mięsa, nabiału i pieczywa ok. 80% artykułów jest pakowane w plastik, aby utrzymać świeżość i przedłużać okres przydatności do spożycia. Na kolejnym miejscu plasują się napoje bezalkoholowe i żywność przetworzona, zastosowanie plastiku utrzymuje się też na wysokim poziomie (63%) w przypadku warzyw. Większość firm z sektora artykułów spożywczych i napojów w Europie aktywnie poszukuje sposobów na zminimalizowanie zależności od opakowań plastikowych.

– Jak najbardziej możliwe jest pogodzenie komfortu mieszkańców z ochroną środowiska, dlatego że ostatnie dekady spowodowały, że bardzo dużo konsumpcjonizmu weszło w nasze życie. Jeszcze kilkanaście lat temu nie potrzebowaliśmy w codziennym funkcjonowaniu tylu przedmiotów wokół – podkreśla Ilona Pietrzak. – Mając na uwadze, że musimy się przystosować do działań, które będą ograniczały negatywny wpływ na zmiany klimatu, jesteśmy w stanie doprowadzić do takich rozwiązań, które będą godziły interesy i planety, i nas jako jej mieszkańców.