Poniżej przedstawiony jest dokument PKEE w oryginalnym brzmieniu

Rewizja dyrektywy OZE

Popieramy wspólny na poziomie UE cel udziału OZE w miksie energetycznym na poziomie 27% w 2030 r. Brak wyznaczenia udziału OZE w krajowym miksie energetycznym po 2020 r. będzie prowadzić do najbardziej efektywnego rozwoju źródeł odnawialnych.

Z zadowoleniem przyjmujemy też fakt, że cel proponowany przez KE dla rewizji dyrektywy OZE nie wykracza poza uzgodnienia przyjęte przez Radę Europejską 24 października 2014 r.

W celu realizacji obowiązkowego udziału OZE w krajowym miksie energetycznym, państwa członkowskie powinny być wspierane poprzez system zachęt. W związku z tym uważamy, że konieczne będzie doprecyzowanie środków mających służyć realizacji celu OZE.

Poprzez odesłanie do rozporządzenia EU Governance, oznacza to m.in. partycypowanie w platformie finansowej, której zasady funkcjonowania zostaną określone w przyszłym akcie delegowanym. Na obecnym etapie prac, nie jest wiadome czy wspomniana platforma finansowa będzie realizować, ze środków przekazanych przez dane państwo członkowskie, inwestycje zlokalizowane na obszarze kontrybuującego państwa członkowskiego.

W naszej opinii, o ile projekt platformy finansowej zyska poparcie Parlamentu Europejskiego i Rady,kluczowe kwestie powinny zostać rozstrzygnięte w samej dyrektywie lub rozporządzeniu EU Governance.

Niezbędnym uzupełnieniem zachęt wspomagających dalszy rozwój OZE powinno być odpowiednie podejście do pomocy publicznej, które zagwarantuje neutralność technologiczną. Stąd też nie możemy zgodzić się z nową propozycją zakładającą wykluczenie udziału biomasy jako źródła OZE, o ile ta nie jest wykorzystywana
w wysokosprawnej kogeneracji.

Biomasa nie powinna być traktowana w sposób gorszy niż pozostałe OZE.  Jest ona istotnym instrumentem niskoemisyjnej transformacji miksu paliwowego  stwarzającym możliwość jak najlepszego wykorzystania lokalnych zasobów OZE do produkcji energii elektrycznej. Zaproponowane przez KE powiązanie dalszego uznawania biomasy, jako źródła OZE  oraz kogeneracji może spowolnić rozwój źródeł OZE w Polsce i ogranicza  swobodę wyboru miksu energetycznego. 

Potrzebujemy też bardziej elastycznego podejścia do wymogów związanych z udziałem mocy transgranicznych w mechanizmach wsparcia. W świetle propozycji KE ustanawiają one obowiązek umożliwienia udziału w tych mechanizmach 10% nowych mocy transgranicznych w okresie 2021-2025 oraz 15% nowych mocy w okresie 2026-2030.  

Biorąc pod uwagę obecny etap rozwoju jednolitego rynku energii elektrycznej, uczestnictwo transgranicznych mocy wytwórczych w mechanizmach pomocowych nie powinno być obowiązkowe. Po pierwsze, poziom rozwoju połączeń transgranicznych nie jest dostosowany do takiej ilości mocy, która miałaby być zakontraktowana zagranicznie. Po drugie, udział mocy transgranicznych znacząco osłabi rozwój rodzimych źródeł OZE.

Z uznaniem przyjmujemy stopniowe niwelowanie przywilejów, którymi cieszą się wytwórcy energii ze źródeł odnawialnych. Popieramy podejście KE, zgodnie z którym  pierwszeństwo w dostępie do sieci (priority access) będzie, za wyjątkiem kilku przypadków wyeliminowane.

System zarzadzania Unią Energetyczną (EU Governance)

W naszej ocenie, ramy regulacyjne EU Governance powinny być wprowadzone za pomocą dyrektywy, a nie rozporządzenia. Dyrektywa jest najbardziej elastycznym instrumentem harmonizacji, który odzwierciedla zróżnicowaną sytuację startową pomiędzy różnymi państwami członkowskimi – jest to szczególnie widoczne
we wrażliwym obszarze polityki energetycznej.

Zakres tematyczny Zintegrowanych Krajowych Planów na rzecz Energii i Klimatu będzie w istocie odpowiadać krajowej polityce energetycznej. Stąd też, regionalna współpraca i konsultacje z KE podczas przyjmowania planów, nie powinny prowadzić do dalszych ograniczeń, co do swobody wyboru miksu energetycznego przez poszczególne państwa.

Dlatego też przyszłe konsultacje z sąsiadującymi państwami członkowskimi oraz zalecenia KE powinny mieć charakter niewiążący.

Zakres długoterminowych strategii klimatycznych powinien zostać określony w rozsądnej perspektywie czasowej. Uważamy, że 50-letnia perspektywa sięga zdecydowanie za daleko. Praktyka pokazuje, że propozycje KE dotyczące rynku elektroenergetycznego wymagały dotąd zasadniczych rewizji w okresie nawet częstszym niż dekada.

Dlatego publikowane w 2020 r. długoterminowe strategie z perspektywą do 2070 (!) stanowiłyby instrumenty oderwane od realiów, z niewielką szansą by sprostać rzeczywistym wyzwaniom podejmowanych już dziś działań klimatycznych.

Odpowiednio do naszych obaw rozwiniętych w części dotyczącej dyrektywy OZE, chcielibyśmy podkreślić, że przepisy dotyczące platformy finansowej powinny zostać doprecyzowane a podstawowe zasady jego funkcjonowania umieszczone w akcie głównym, zamiast w legislacji delegowanej.

Ponadto, uważamy, że kontrybucje finansowe nie będą stanowić najbardziej adekwatnego instrumentu zapewnienia zgodności z wymogami dotyczącymi udziału OZE w krajowym miksie energetycznym. 

Z tego powodu nie możemy zaakceptować zaprezentowanej przez KE w ramach legislacji EU Governance koncepcji platformy finansowej zarządzanej przez Komisję, której celem ma być wspieranie projektów OZE. Platforma taka miałaby być obligatoryjnie zasilana ze środków finansowych pochodzących od państw członkowskich, które nie będą w stanie utrzymać bazowego udziału energii z OZE w finalnym zużyciu energii brutto, począwszy od 2021 r.

Lista kluczowych wskaźników ma istotne znaczenie do ustalenia stopnia realizacji zobowiązań państw członkowskich w zakresie realizacji unii energetycznej.

Z uznaniem przyjmujemy fakt, że w przedstawionej propozycji znalazł się wskaźnik zależności energetycznej (energy import dependency). Zmniejszenie stopnia zależności energetycznej powinno być priorytetem dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej.

W naszej ocenie, nieodzowne elementy raportowania obowiązków w zakresie EU Governance powinny być oparte przede wszystkim na:

• import dependency factor (wskaźniku zależności energetycznej), który został uwzględniony w obecnej propozycji – powinien on odzwierciedlać udział paliw rodzimych (zarówno odnawialnych, jaki konwencjonalnych) w miksie energetycznym;
• energy poverty indicator (współczynniku ubóstwa energetycznego), zdefiniowanym poprzez procentowy udział wydatków energetycznych w dochodzie gospodarstw domowych, jakim realnie takie gospodarstwa dysponują
• energy bill index (wskaźniku rachunków za energię), który powinien uwidaczniać, tak jak to proponuje m.in. EURELECTRIC, także koszty wsparcia dedykowanego dla wybranych źródeł energii;
• RES development dynamics (dynamice rozwoju OZE), która powinien odzwierciedlać poprawę udziału OZE w mocy zainstalowanej, jako zobowiązanie do realizacji celów polityki energetycznej UE w porównaniu do poziomu wyjściowego;
• GHG reduction dynamics (dynamice redukcji gazów cieplarnianych), która powinna odzwierciedlać trajektorie redukcji, zgodnie ze zobowiązaniami unijnymi i międzynarodowymi;
• research and development expenditure as % of GDP (wydatkach na badania i rozwój jako % PKB), zamiast całkowitych, publicznych i prywatnych nakładów liczonych w liczbach bezwzględnych;
• level of electricity interconnectivity (poziom połączeń elektroenergetycznych), jedynie jeśli zostanie uzupełniony o metodologię, która odzwierciedli poważne zakłócenia powodowane przez nierozwiązany problem przepływów kołowych.

Powtórzony w rozporządzeniu EU Governance ambitny cel 15% interkonektorów powinien równocześnie odzwierciedlić istniejące techniczne i operacyjne ograniczenia w sieciach. W związku z powyższym przy tworzeniu kluczowego wskaźnika dotyczącego połączeń elektroenergetycznych należy odpowiednio uwzględnić niekontrolowane przepływy kołowe.