Tylko w 2016 roku w Polsce wyprodukowano 139 961 tys. ton śmieci, z czego 11 654 tys. ton to odpady komunalne^[1]. Jak pozbyć się tak ogromnej ilości resztek? Jednym z rozwiązań w ramach właściwego zarządzania gospodarką odpadami jest ich spalanie z jednoczesnym odzyskiem energii cieplnej i elektrycznej.

Spalanie nie jest wolne od kontrowersji, co potwierdzają ostatnie incydenty na terenie naszego kraju. Gdy płoną składowiska odpadów, do atmosfery mogą dostawać się bardzo szkodliwe substancje, takie jak np. chlorowodór czy cyjanowodór. Rzecz ma się jednak zupełnie inaczej w przypadku spalania przeprowadzonego w kontrolowanych warunkach i z wykorzystaniem nowoczesnej technologii.

Energia ze śmieci, czyli jak to robią Estończycy

Obecnie w Estonii 53% odpadów trafia do spalarni w celu produkcji energii, a 31% jest poddawana recyclingowi bądź procesom kompostowania. Dla porównania – w Polsce funkcjonuje obecnie 6 spalarni, do których trafia 19% odpadów^[2].

Przykładem spalania przeprowadzanego w odpowiednich warunkach są działania elektrociepłowni Iru należącej do Enefit Green z grupy Eesti Energia. Obiekt ten funkcjonuje od 2013 roku i przyjmuje średnio 80 ciężarówek śmieci dziennie. Rocznie elektrociepłownia Iru może przetwarzać do 250 000 ton zmieszanych odpadów komunalnych, z czego produkuje 134 GWh energii elektrycznej oraz 310 GWh energii cieplnej rocznie. Łączna produkcja jest odpowiednikiem rocznego zaopatrzenia 50 tysięcy gospodarstw domowych o średnim zużyciu. Głównym paliwem elektrociepłowni są odpady pozostałe po procesie recyclingu, co wskazuje na przyjęcie odpowiedniej hierarchii zarządzania odpadami. Takich śmieci w Estonii jest 300 000 ton nadwyżki rocznie. Dzięki istnieniu Iru do 250 000 ton z nich może być utylizowana do wytwarzania energii, co pozwala rok do roku oszczędzić około 70 milionów m3 gazu ziemnego.

Proces spalania odpadów pod lupą

Odpady, których nie udało się ponownie wykorzystać lub przetworzyć, zsypywane są do specjalnej komory znajdującej się w szczelnej hali – zarówno w niej jak i w komorze panuje podciśnienie zapobiegające wydostawaniu się pyłów i zapachów na zewnątrz. Następnie odpady są mieszane w celu uzyskania jednorodnego kalorycznie paliwa i przenoszone za pomocą dźwigu do leja zasypowego komory spalania. Piece wyposażone w paleniska z ruchomymi rusztami o zmiennym pochyleniu są przystosowane do spalania różnych rodzajów paliw, co zapewnia wydajność i bezpieczeństwo spalania odpadów zmieszanych. W oparciu o najlepszą dostępną technikę, w jaką wyposażona jest elektrociepłownia Iru, możliwe jest odzyskanie ok. 85% energii z dostarczonych śmieci (wartość opałowa odpadów jest zbliżona do wartości energetycznej łupków bitumicznych czy rozdrobnionego drewna). Z pozostałości procesu spalania usuwane są większe stałe elementy takie jak metal, a popiół denny wykorzystywany jest do uszczelniania wysypisk śmieci, co przyczynia się do oszczędności cennych zasobów naturalnych, w tym wypadku piasku. Oczyszczanie gazów odlotowych jest podzielone na kilka etapów, takich jak np. neutralizowanie dioksyn i metali ciężkich za pomocą filtrów z węglem aktywnym czy usuwanie pyłów i cząstek stałych z wykorzystaniem filtrów workowych. Całkowita emisja zanieczyszczeń z elektrociepłowni porównywalna jest do emisji około 20 prywatnych domów ogrzewanych drewnem. Elektrownia Iru posiada aktualny wpis do rejestru EMAS (Eco-Management and Audit Scheme), co oznacza, że jej działalność jest zgodna z wymogami europejskiego systemu ekozarządzania i audytu.

[1] GUS, Polska w liczbach 2018

[2] Eurostat 2018