Teraz sprzedawcy będą musieli z powrotem obniżyć tę cenę pomimo tego, że na rynku hurtowym ceny jednej MWh wynosiły w 3 kwartale ubiegłego roku już 250 zł netto. Nie trudno dostrzec, że metodyka sztucznego utrzymywania cen jakiegoś towaru na rynku jest mocno wątpliwa. Druga sprawa, to kwestia pomocy publicznej. Minister Tchórzewski twierdzi, że o żadnej pomocy nie ma w tym przypadku mowy, ale eksperci z tego zakresu mają, mówiąc delikatnie, nieco inne zdanie.

Kogo dotyczą zmiany

Zamieszanie dotyczy przede wszystkim przedsiębiorstw obrotu zajmujących się sprzedażą energii odbiorcom końcowym, czyli właśnie odbiorców hurtowych kupujących na rynku duże ilości energii elektrycznej. Podmioty te otrzymały w zasadzie urzędowy nakaz obniżenia cen energii do poziomów niejednokrotnie poniżej kosztów jej nabycia. W wyniku tego zabiegu, część przedsiębiorstw niemających rezerw kapitałowych może zostać zmuszona do wycofania się z rynku, a w skrajnych przypadkach nawet do ogłoszenia upadłości. Nie jest jasne jak szybko wypłacane będą środki z Funduszu Wyrównania Różnicy Ceny i czy będą one w stanie wesprzeć sprzedawców w utrzymaniu płynności finansowej. Natomiast w przypadku uznania, że nakaz obniżenia ceny jest pomocą publiczną, poszkodowanymi będą również przedsiębiorcy kupujący duże ilości energii do prowadzonych przez siebie zakładów – głównie przemysłowych. Będą oni bowiem musieli zapłacić równowartość otrzymanego upustu. Ustawa wpływa także na sytuację odbiorców końcowych, ponieważ to oni aktualnie mogą otrzymywać od „pośredników” informacje o podwyższonej cenie prądu, która może zagrozić ich płynności finansowej i zagrozić upadłością.

Skala problemu

Na rynku operuje obecnie około 130 podmiotów zajmujących się sprzedażą energii. Są to zarówno podmioty z kapitałem państwowym jak i zwykłe prywatne przedsięwzięcia gospodarcze. Ustawa uderzy w nich wszystkich, ale łatwiej przejdą przez ten zamęt podmioty wyposażone w duży kapitał lub też będące częścią grup kapitałowych mogących pomóc przetrwać trudny okres. Jeżeli zaś chodzi o odbiorców końcowych to skala podwyżek, zarówno tych już dokonanych, wstrzymanych na rok 2019 jak i nadciągających w kolejnych latach będzie ogromna, bo wciąż aktualne są przyczyny takiego stanu rzeczy. Dopóki tych przyczyn się nie zlikwiduje ceny mogą rosnąć.

Ceny energii – czy są zamrożone?

Ceny prądu nie są zamrożone, to nie do końca precyzyjne określenie. Ustawa zwana potocznie ustawą o cenach energii nie „zamraża” cen na określonym poziomie tylko wpływa, za pośrednictwem różnych instrumentów, na kształtowanie się ceny energii dla odbiorców końcowych. Obniża wymiar akcyzy i opłaty przejściowej, a także, w dużym skrócie, nakazuje przedsiębiorstwom powrót do cen energii stosowanych przed 30 czerwca 2018 r. Zapisy ustawy weszły w życie praktycznie w dniu ogłoszenia, a obowiązują od 1 stycznia 2019 r.

Firmy, które otrzymują informacje o podwyżkach zwykle są adresatami działań podejmowanych w oparciu o umowy zawarte na rok 2018. Często spotykaną praktyką na rynku sprzedaży energii jest wprowadzanie do umów sprzedaży klauzul, które pozwalają na aktualizację ceny w związku ze zdarzeniami, które miały wpływ na biznes sprzedawcy. Treści poszczególnych klauzul różnią się od siebie znacząco. Część z nich pozwala na aktualizację jedynie w przypadku zmiany przepisów prawa wpływających na składniki ceny (np. opłata akcyzowa) a część daje sprzedawcy niemal nieograniczoną możliwość waloryzacji, ze szkodą dla odbiorcy.