Program priorytetowy „Udostępnianie wód termalnych w Polsce” dotyczy geotermii, tj. wsparcia wykonania pierwszego otworu badawczego, służącego rozpoznaniu pod kątem efektywnego wykorzystania wód termalnych w Polsce.

– Potrzebujemy rozwoju OZE w Polsce, a w szczególności rozwoju geotermii, jako naszego naturalnego, rodzimego zasobu. Niemal połowa obszaru Polski zawiera potencjał geotermalny i trzeba go uruchomić, rozpoczynając od przeprowadzenia prac poszukiwawczo - rozpoznawczych, czyli wykonania  odwiertu badawczego – temu służyć będzie ogłaszany dziś program. Do poszukiwań nadaje się dość szeroki obszar zbadany już wstępnie pod kątem zagospodarowania gorących wód - to Podhale oraz pas ciągnący się od Szczecina aż po Góry Świętokrzyskie – musimy umiejętnie zewidencjonować, a zaraz potem wykorzystać ten potencjał – podkreśla dr Piotr Dziadzio, wiceminister klimatu i środowiska, Główny Geolog Kraju.

– Polityka energetyczna Polski do 2040 r. przewiduje stopniowy wzrost znaczenia geotermii szczególnie w ciepłownictwie systemowym. To jest „czysta energia” niezależna od warunków pogodowych, równomierna w skali roku - co bardzo cenne. Eksploatacja geotermii wiąże się także z eliminowaniem emisji szkodliwych substancji do atmosfery, a to jest dla nas szczególnie ważne przy intensywnych staraniach o czyste powietrze – dodaje wiceminister Dziadzio.

Główne założenia programu „Udostępnianie wód termalnych w Polsce” to:

• racjonalne wydatkowanie środków dzięki realizacji przedsięwzięć, dla których prawdopodobieństwo rozpoznania i udokumentowania złóż wód termalnych będzie jak największe,
• przejrzyste kryteria oceny wniosków przez Głównego Geologa Kraju,
• zmniejszenie komplikacji towarzyszących przygotowywaniu projektów robót geologicznych, poprzez wskazanie w programie szczegółowych wytycznych do ich przygotowania,
• lepsze efekty w zakresie rozwoju geotermii, przy mniejszych nakładach finansowych i mniejszym ryzyku udostępnienia zasobów wód termalnych.

Po rozstrzygnięciu I konkursu program został zmieniony, w szczególności w zakresie załączników. Jako główną zmianę, należy wykazać wykluczenie możliwości dofinansowania otworów głębszych niż 3 500 m. Przed złożeniem wniosku o dofinansowanie niezbędne jest zatem dokładne zapoznanie się z aktualną treścią programu, co pozwoli na wyeliminowanie błędów w składanych wnioskach.

Zainteresowane samorządy, po przygotowaniu wniosków, mogą je składać za pośrednictwem Generatora Wniosków o Dofinansowanie („GWD”), dostępnego na stronie internetowej NFOŚiGW. Tak jak odbywało się to w pierwszym konkursie, tak i obecnie, złożone przez samorządy aplikacje będą oceniane w oparciu o kryteria dostępu oraz kryteria jakościowe dopuszczające - wyszczególnione w programie priorytetowym - i zgodnie z wytycznymi określonymi w Regulaminie konkursu. Należy zwrócić uwagę, że jednym z kryteriów dopuszczających jest ocena zasadności realizacji przedsięwzięcia dokonywana przez ministra właściwego tj. Ministra Klimatu i Środowiska (od której nie przysługuje odwołanie). Po ocenie wniosków, w ramach dostępnej alokacji środków, stworzona zostanie lista rankingowa wniosków, która stanowić będzie podstawę do udzielenia i zatwierdzenia dofinansowania przez organy NFOŚiGW. Po podjęciu decyzji przez organy NFOŚiGW podpisywana będzie umowa o dofinansowanie, stanowiąca podstawę do realizacji przedsięwzięcia.

– Jak już wiemy, przedsięwzięcia geotermalne, w szczególności w zakresie wykonania dubletu otworów pozwalających na zamknięcie pętli grzewczej są dość kosztowne, ale stanowią m.in. zeroemisyjne źródło ciepła, co z punktu widzenia ochrony środowiska czyni je bardzo atrakcyjnymi. Stąd też decyzja o kontynuacji programu. Jego druga odsłona pozwoli nam we współpracy z beneficjentami zrealizować kolejny cykl inwestycji, które będą przynosić zyski ekonomiczne i ekologiczne w długim horyzoncie czasowym zarówno dla gospodarki krajowej, jak i na szczeblu lokalnym. Przy wysokiej temperaturze wody i wydajności uzyskamy potencjalną możliwość zeroemisyjnej produkcji energii elektrycznej, natomiast wody o niższej temperaturze mogą być wykorzystywane z powodzeniem w ciepłownictwie – podkreśla Maciej Chorowski, prezes NFOŚiGW.

– Obserwujemy projekty naszych beneficjentów, którzy skorzystali z pomocy finansowej w poprzednich wydaniach programów geotermalnych. Wykorzystujemy doświadczenia i razem z Ministerstwem Klimatu i Środowiska staramy się udoskonalać ofertę finansowania, tak aby beneficjenci bezpiecznie i efektywnie mogli z niego korzystać. W uruchamianym naborze wdrożyliśmy dodatkowo możliwość sporządzenia przez ekspertów PIG-PIB wstępnej, bezpłatnej opinii dla samorządowców na temat występowania i możliwości zagospodarowania wód termalnych we wskazanej lokalizacji. Pozwoli to m.in. samorządom podjąć decyzję podpartą danymi czy wnioskować o dofinansowanie do NFOŚiGW, czy też nie wnioskować, a to oznacza niższe ryzyko ponoszenia kosztów na przygotowanie projektu robót geologicznych – dodaje wiceprezes Bąk.

– Chcemy wspierać tego typu działania także dlatego, że wiele podobnych, już sfinansowanych przez NFOŚiGW inwestycji  przyniosło wymierne efekty. Kapitalnie funkcjonują m.in. Geotermia Podhalańska, Geotermia Pyrzycka i wiele innych, w tym kompleks rekreacyjno-uzdrowiskowy w Bukowinie Tatrzańskiej. Wszystkie te przedsięwzięcia zostały rozpoczęte od odwiertów poszukiwawczo-rozpoznawczych  – podkreśla z kolei wiceprezes NFOŚiGW Artur Michalski.  – Warto pamiętać, że wraz z dzisiejszym ogłoszeniem, Narodowy Fundusz będzie oferował dwa programy rozwoju krajowej geotermii. Oprócz programu Udostępnianie Wód Termalnych w Polsce dedykowanego samorządom, proponujemy również program priorytetowy Polska Geotermia Plus z pulą 600 mln zł, który jest przeznaczony nie tylko dla podmiotów samorządowych ale dla wszystkich przedsiębiorców. Warto również wspomnieć, że dla bardziej dynamicznego rozwoju geotermii powołaliśmy przedsiębiorstwo Geotermia Polska sp. z o.o. i zapraszamy do współpracy z nim wszystkich zainteresowanych. – dodaje Michalski.

Ogłoszenie o konkursie w ramach programu priorytetowego „Udostępnianie wód termalnych w Polsce”, przedmiotowy program priorytetowy, Regulamin konkursu o dofinansowanie przedsięwzięć ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu oraz Lista wymaganych załączników do wniosku o dofinansowanie, a także inne wytyczne merytoryczne dostępne są na stronie NFOŚiGW.

Na stronie internetowej NFOŚiGW znajdują się także 2 ważne komunikaty dla wnioskodawców:

• Komunikat 1- Wody termalne dla samorządów - informujący o możliwości sporządzenia przez ekspertów PIG-PIB wstępnej, bezpłatnej opinii na temat występowania i możliwości zagospodarowania wód termalnych we wskazanej lokalizacji,
• Komunikat 2- Wariantowość projektów robót geologicznych - informujący, że w przypadku wniosków, w których założona będzie wariantowość w zakresie przeznaczonego do ujęcia poziomu wodonośnego, pozycja na liście rankingowej będzie zależała od najniżej ocenionego wariantu.