W pierwszej części raportu dostępne jest także podsumowanie wymiany międzysystemowej energii i gazu pomiędzy Polską a jej sąsiadami w latach 2021-2022 oraz funkcjonowania systemów bilansowania krajowego systemu elektroenergetycznego i gazowego.

Raport zawiera również szczegółowe informacje na temat bezpieczeństwa dostaw, z których wynika między innymi, że w ciągu ostatnich dwóch lat zwiększyła się zarówno moc zainstalowana w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (o 12,65 proc.), jak i moc osiągalna (o 9,55 proc.), a największy wzrost mocy zainstalowanej (o 43 proc.) oraz mocy osiągalnej (o 34 proc.) odnotowano w źródłach odnawialnych. Warty odnotowania jest również fakt, że produkcja energii elektrycznej pokryła krajowe zużycie energii.

 

Przeszkody w rozwoju OZE - opinie przedsiębiorców

W drugiej części raportu na szczególną uwagę zasługuje zestawienie najczęściej wskazywanych przez branżę OZE problemów prawnych i proceduralnych blokujących rozwój sektora. Tu na pierwszy plan wysuwa się brak stabilności prawnej, będący rezultatem licznych nowelizacji przepisów, a także trudności w uzyskiwaniu przyłączeń nowych źródeł energii do sieci elektroenergetycznej związane ze stanem infrastruktury energetycznej i wynikającą z niego polityką operatorów sieci dystrybucyjnej.

Warto zapoznać się również z uwagami zgłaszanymi w ciągu ostatnich dwóch lat przez dynamicznie zwiększającą się grupę prosumentów, dotyczących m.in. problemów z niedochowaniem parametrów jakościowych energii elektrycznej, wymianą liczników na dwukierunkowe, czy rozliczaniem umów.

 

Rekomendacje zmian w otoczeniu regulacyjnym

Ostatnia część raportu przedstawia blisko trzydzieści rekomendacji Prezesa URE dotyczących zmian otoczenia prawnego, które mają pozwolić między innymi na rozwiązanie narastającego problemu sporów pomiędzy operatorami sieci a odbiorcami, związanych z odmowami przyłączenia do sieci, czy też na zwiększenie skuteczności nadzoru regulatora nad rynkiem energii i gazu. Warto przy tym zauważyć, że część z zaproponowanych przez regulatora zmian została już wdrożona do porządku prawnego lub jest procedowana na różnych etapach procesu legislacyjnego [3].

Przykładem może być wprowadzenie obowiązku wskazania przez operatora sieci dystrybucyjnej, w przypadku odmowy przyłączenia do sieci, kosztów tzw. komercyjnego przyłączenia do sieci [4]. Na etapie prac parlamentarnych [5] znajduje się również kwestia nadania Prezesowi URE nowej kompetencji opracowywania wytycznych wskazujących kierunek rozwoju sieci oraz priorytetowe inwestycje.

Istotnym postulatem zawartym w Rekomendacjach jest zwiększenie kontroli regulatora nad wydawanymi koncesjami, co pozwali na ich modyfikacje bez wniosku ze strony przedsiębiorstw oraz cofnięcie w sytuacji, gdy koncesjonariusz nie wykonuje prawidłowo swojej działalności. Prezes URE zaproponował również poszerzenie katalogu sytuacji, w których ze względu na interes publiczny mógłby nakazać przedsiębiorstwu energetycznemu dalsze prowadzenie działalności objętej koncesją mimo zaistnienia okoliczności zmierzających do jej zakończenia. Propozycja dotyczy sytuacji, gdy dana firma została sprzedana nowemu właścicielowi. Wszystkie te postulaty zostały ujęte w najnowszej nowelizacji ustawy Prawo energetyczne, która znajduje się w parlamencie.

Odnosząc się do rynku paliw gazowych Prezes URE zaproponował między innymi uregulowanie w ustawie Prawo energetyczne kwestii wodoru, biometanu i syngazu [6], czy też rozszerzenie stosowania kont rozliczeniowych na firmy zajmujące się dystrybucją, magazynowaniem i skraplaniem oraz gazyfikacją paliw gazowych.

Opracowanie zawiera również propozycje zmian ustawy z 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji [7], które mają pozwolić elektrociepłowniom na łatwiejsze dostosowanie do dynamicznie zmieniającej się sytuacji rynkowej. Przykładem jest tu nadanie wytwórcom uprawnień do jednokrotnej aktualizacji oferty, która wygrała w aukcji na premię kogeneracyjną (także indywidualną).

Raport dostępny jest na stronie internetowej BIP regulatora.

 

[1] Pełny tytuł raportu: „Warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej i paliw gazowych oraz realizacja przez operatorów systemu energetycznego i gazowego planów rozwoju uwzgledniających zaspokojenie obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną i paliwa gazowe”.
[2] Na podstawie art. 23 ust. 2a ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm.).
[3] Np. w rządowy m projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3237 i 3237-A.
[4] Zawarcie umowy o przyłączenie w trybie art. 7 ust. 9 ustawy Prawo energetyczne.
[5] Projekt UC74 (druk senacki 1010).
[6] Gaz syntezowy (gaz wodny, syngaz) to  palny gaz powstający podczas reakcji węgla, gazu ziemnego lub lekkich węglowodorów z parą wodną w obecności odpowiednich katalizatorów. Jest to mieszanina tlenku węgla (CO) i wodoru (H2), może zawierać znaczne ilości azotu.
[7] Ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 553).