Gazowa gra w kreseczki, czyli fakty i mity o gazoporcie
Kiedy chodziłem do podstawówki, a było to długo przed erą smartfonową, na nudnych lekcjach „ratowaliśmy się” niezbyt wyrafinowanymi grami, do których niezbędne były jedynie kartka z zeszytu w kratkę i długopis. Kratki miały jeden plus, mianowicie umożliwiały rozwój intelektualny poprzez cały zestaw gier w „kreseczki” – na zmianę stawiało się krótką albo długą linię, aby przeciwnika otoczyć albo w innych wersjach- przedrzeć się z jednej strony na drugą.
Okazuje się, że kreseczki były chyba ulubioną grą wszystkich gazowych decydentów całego świata – dzisiejszy układ rynku to skomplikowany rysunek gdzie linie gazowych rurociągów łączą rogi planszy i granice krajów, krzyżują się w kluczowych punktach, a czasami otaczają kraje i regiony celowo nie łącząc się ze sobą. Od położenia kreseczek zależą ceny i wolumeny dostaw, pozycje negocjacyjne mocarstw przy stole z zielonym suknem i ból głowy traderów gazu. Można więc własne dzieci pocieszać – dorosłe życie wcale się tak bardzo nie różni od problemów szkolnych.
Gazoport – informacje podstawowe
Decyzja o budowie zapadła w maju 2006 roku – oddanie komercyjne do normalnej eksploatacji następuje właśnie teraz, więc całkowity czas budowy od decyzji to 10 lat.
Możliwości importowe LNG przez gazoport to 5 mld m3 rocznie, możliwie opcjonalnie rozbudowa do 7,5 mld m3 (warto jednak wyciągać wnioski z czasu budowy – dziś wielkie projekty infrastrukturalne zwykle są opóźnione, wiec rozbudowa wymaga decyzji, czasu i pieniędzy).
Roczne zużycie gazu w Polsce to ok. 16 mld m3, z czego 3,5-4 mld m3 to produkcja własna, 9 mld m3 importowane jest z Rosji, dodatkowy „nierosyjski” import to w praktyce gaz rosyjski, ale dostarczany „z innej strony”.
Kontrakt długoterminowy na dostawy gazu rosyjskiego został zawarty do 2022, jego formuła cenowa jest niejawna i zależna prawdopodobnie od cen ropy naftowej, jest to jeden z najdroższych gazów w Europie.
Kontrakt na dostawę gazu skroplonego (Katar) ok. 1,5 mld m3 rocznie, cena w momencie podpisania była wyższa niż gaz rosyjski, był renegocjowany (cenowo). Obecne światowe ceny gazu są w trendzie spadkowym, zarówno z uwagi na rewolucję gazu łukowego, jak również globalny trend niskich cen surowców od 2010 oraz duży rozwój rynku spotowego (możliwość zawierania krótkoterminowych lub jednorazowych transakcji) gdzie ceny są niższe zwykle nawet o 30% jak i dynamiczny rozwój rynku LNG (coraz więcej eksporterów i ofert). Jednocześnie trudno jest przewidzieć prognozę długoterminową i w następnej dekadzie ceny mogą być dalej niskie albo zupełnie odwrotnie dynamicznie wzrastać.
Zużycie gazu w Polsce przez ostatnie lata pozostawało na stabilnym poziomie 15-16 mld m3. Ewentualne zmiany silnie zależą od energetyki i możliwych zmian w strukturze wytwarzania na przykład- budowie nowych elektrowni gazowych. W dużym przybliżeniu 1000 MW elektrowni gazowo-parowej to ok. 1 mld m3 konsumpcji gazu rocznie. Obecnie kończone i uruchamiane są nowe, duże instalacje (Włocławek 463 MW- końcowe wprowadzenie do ruchu, Stalowa Wola – 450 MW – tu katastrofa w inwestycji z uwagi na problem wykonawcy i co najmniej 2 letnie opóźnienie, Płock 596 MW – w budowie, EC Siekierki 250 MW – faza przetargowa i kilka projektów w fazach planowania). Jeśli rozważać, że na serio Polska ma wypełnić zobowiązania ETS – europejskie cele zmniejszenia emisji CO2 do 2030 roku to na dziś jedyną szansą jest jeszcze szersze wprowadzanie gazu do energetyki (elektrownie gazowo- parowe są o połowe mniej emisyjne niż węglowe). Hipotetycznie można się spodziewać wtedy (2030) co najmniej 6-8 tys. MW w energetyce zawodowej oraz dużej konwersji elektrociepłowni miejskich, a więc nawet do 10 mld m3 więcej w zużyciu gazu w energetyce.
Gazowe kreseczki dzisiaj i w przyszłości
Globalny układ europejskich rurociągów i trzy główne kierunki dostaw na dzisiaj to Rosja, złoża na Morzu Północnym i północna Afryka. A zależności od układów rurociągów, długoterminowa struktura dostaw oparta jest na kierunku głównego rurociągu i dynamicznym rynku Europy zachodniej, gdzie krzyżują się wszystkie nitki.
Źródło: http://serbianna.com/analysis/archives/929
Strategiczny ruchem (i problemem) Nordstream było połączenie przez Bałtyk na linii Rosja- Niemcy w pierwszym gazociągu (Nordstream I) co zmniejszyło znaczenie tzw. Jamalu (gazociągu przechodzącego przez Polskę) ograniczając go w najbardziej skrajnej wersji do wewnętrznego gazociągu zaopatrującego tyko nasz kraj. Jamal ma przepustowość max ok. 33 mld m3, miał mieć bliźniaczą nitkę zastąpioną finalnie przez Nordstream I 27 mld m3. W nowej wersji dodatkowej nitki Nordstream II przepustowość osiąga 55 mld m3 i przez odpowiednie dodatkowe odcinki w Niemczech, może ograniczać konieczność wykorzystania także połączeń tranzytowych przez Ukrainę, Słowację i Czechy (nomen omen ten gazociąg nazywa się Braterstwo), sprowadzając rolę dotychczasowych połączeń do zasilania lokalnych rynków lub gazociągów rezerwowych. Łączny eksport rosyjskiego gazu do Europy to ok 100 mld m3 rocznie.
Źródło: http://wyborcza.biz/biznes/1,147744,19290928,zamieszanie-dyplomatyczne-europa-srodkowa-przeciw-nowej-rurze.html
Jakie są alternatywne możliwości „odblokowywania” rynków i innych struktur dostaw poprzez bałtyckie terminale LNG oraz połączenia przez kierunek północny? A więc mamy- Gazoport Świnoujście (5 mld m3) oraz terminale nadbałtyckie (1-3 mld m3) i ewentualne koncepcje tworzenia połączenia z nimi (raczej koncepcyjne na dziś) oraz forsowana ponownie idea połączenia korytarza północnego – przejścia gazociągu pomiędzy Polską, a złożami Morza Północnego. Tu do rozwiązania (ułożenia ?) dwa kawałki kreseczki – tzw. Baltic Pipe – Polska- Dania (ale to dopiero pierwsza cześć interkonektora) i następnie konieczność powrotu do idei Skanled – norweskiego rurociągu od złóż gazu do Danii (pomysł był na etapie podpisów 2007 i zarzucony 2009). Studia wykonywalności prawdopodobnie były do opracowania w tym roku, potencjalne przepustowości Baltic Pipe były planowane na 1-3-5 mld m3, Skalnet na 7 mld m3.
Więcej konradswirski.blog.tt.com.pl
