Energia elektryczna

Rynek mocy

W początku 2018 r. weszła w życie ustawa o rynku mocy. W marcu Prezes URE ‒ po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego oraz po otrzymaniu postanowienia ministra energii uzgadniającego Regulamin rynku mocy ‒ wydał decyzję zatwierdzającą Regulamin rynku mocy. Zatwierdzony Regulamin zawiera szczegółowe warunki współpracy PSE S.A. z pozostałymi uczestnikami rynku mocy.

Pierwszym obowiązkiem wynikającym z ustawy było zgłoszenie jednostek fizycznych (wytwórczych istniejących) o mocy nie mniejszej niż 2 MWe brutto do certyfikacji ogólnej, która zakończył się pod koniec maja. Jesienią 2018 r. trwała certyfikacja do aukcji głównych na lata 2021-2023. Pierwszą aukcję mocy przeprowadzono 15 listopada. W jej wyniku 160 Jednostek Rynku Mocy (JRM) zawarło umowy mocowe, a sumaryczna wielkość zakontraktowanych obowiązków mocowych wyniosła 22 427,066 MW.

Odnawialne źródła energii

Ubiegły rok był trzecim, w którym odbyły się aukcje na sprzedaż energii elektrycznej z OZE. Mechanizm aukcyjny ma na celu wspieranie instalacji wytwarzających energię elektryczną przy wykorzystaniu źródeł odnawialnych. Aukcję wygrywają ci uczestnicy, którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii ‒ aż do wyczerpania ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii określonej w ogłoszeniu o aukcji.

- Wyniki tych aukcji potwierdzają ogólnoeuropejski trend pokazujący, że cena energii wytwarzanej w OZE zrównuje się z ceną energii konwencjonalnej, czego dowodem jest średnia cena jaką zaoferowały duże lądowe instalacje wiatrowe. Niewielki udział dodatkowych instrumentów wsparcia potwierdza, że energia odnawialna staje się coraz bardziej konkurencyjna i winna stanowić istotny składnik polskiego „mixu energetycznego” – podkreślał ogłaszając wyniki listopadowych aukcji Maciej Bando Prezes URE.

Systemy FIT i FIP - nowe formy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z OZE

W związku z wejściem w życie w lipcu 2018 r. przepisów ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, zostały wprowadzone m.in. nowe formy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii - tzw. system taryf gwarantowanych FIT (feed-in-tariff) oraz system dopłat do ceny rynkowej FIP (feed-in premium).

Nowy system wsparcia kogeneracji

Nowy system zastąpi wygaszony z końcem 2018 r. system oparty o świadectwa pochodzenia. Ustawa z 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji wprowadza zgodny z regulacjami UE system wsparcia dla energii elektrycznej ze źródeł kogeneracyjnych, czyli wytwarzających jednocześnie ciepło. Ustawa zakłada też m.in. wyodrębnienie na rachunku za energię elektryczną opłaty kogeneracyjnej.

Postępowanie Prezesa URE dotyczące badania ewentualnych manipulacji na rynku energii

2018 to rok, w którym jednym głównych tematów były niespodziewanie wysokie ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym. Postępowanie dotyczące skoku cen w kontraktach notowanych w pierwszej połowie 2018 r., które miało na celu ustalenie czy zachodzi uzasadnione podejrzenie manipulacji na rynku określone w przepisach rozporządzenia REMIT, zostało zakończone w grudniu 2018 r. Dokumentacja zgromadzona w postępowaniu została skierowana do prokuratury.

Pod koniec 2018 r. zostało wszczęte kolejne postępowanie w ramach rozporządzenia REMIT, dotyczące działań uczestników rynku na TGE w odniesieniu do kontraktów z dostawami energii elektrycznej na 2019 r. W ocenie URE wzrost cen energii notowany na TGE może nie być wyłącznie wynikiem wzrostu cen węgla kamiennego i uprawnień do emisji CO2.

Działania Prezesa URE chroniące prawa obiorców

Prezes URE, na podstawie przepisów ustawy ‒ Prawo energetyczne, ustanawiających obowiązek podejmowania działań mających na celu ochronę uzasadnionych interesów odbiorców, po analizie posiadanych dokumentów wszczął z urzędu postępowania administracyjne w sprawie cofnięcia koncesji podmiotom, w przypadku których zachodziło podejrzenie, że rażąco naruszają warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, określone przepisami prawa. 

Sprzedawca awaryjny gazu

We wrześniu weszła w życie nowelizacja rozporządzenia ministra energii wprowadzająca tzw. awaryjnego sprzedawcę w obrocie gazem, w przypadku zaprzestania dostarczania paliw gazowych do odbiorcy w gospodarstwie domowym, przyłączonego do sieci dystrybucyjnej gazowej przez dotychczasowego sprzedawcę. Zgodnie z nową regulacją, która została podpisana 20 września 2018 r., do momentu podpisania umowy z nowo wybranym sprzedawcą, obowiązki takie będą realizowane przez sprzedawcę awaryjnego. Zgodnie z rozporządzeniem, sprzedawcą awaryjnym został PGNiG Obrót Detaliczny.

Zatwierdzanie nowych taryf na 2019 r.

Odmiennie niż do tej pory,  pod koniec 2018 r. nie zostały zatwierdzone nowe taryfy na 2019 r. Natomiast w ostatnich dniach starego roku przyjęto ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2019 r. Nowelizacja wprowadziła zmniejszenie akcyzy na energię elektryczną z 20 do 5 zł za MWh oraz obniżenie o 95 proc. opłaty przejściowej, płaconej na podstawie rachunków co miesiąc przez odbiorców energii elektrycznej.  W związku z tym, czekając na akty wykonawcze, proces zatwierdzania taryf jest kontynuowany w nowym roku.

Rynek gazu

Projekt Baltic Pipe

Ubiegły rok był także znaczący dla projektu Baltic Pipe. W styczniu 2018 r. została podpisana umowa PGNiG ‒ Gaz-System na świadczenie usługi przesyłu gazu podmorskim gazociągiem Baltic Pipe. Świadczenie usług przesyłu gazu w okresie od 1 października 2022 r. do 30 września 2037 r. dotyczy przesyłu gazu z Norwegii do Polski przez Danię. W grudniu 2018 r. Prezes URE wydał decyzję o przedłużeniu koncesji Gaz-System na przesył paliw gazowych oraz decyzję o wydłużeniu okresu wyznaczenia spółki operatorem systemu przesyłowego gazu na terytorium Polski o kolejne 38 lat - do 6 grudnia 2068 roku. Wnioski, na podstawie których Prezes URE wydał obydwie decyzje, zostały złożone przez spółkę w związku z potrzebą zapewnienia możliwości prowadzenia koncesjonowanej działalności przesyłowej przez następne 50 lat. Ta potrzeba wynika z zaangażowania Gaz-Systemu w realizację – wraz z duńskim operatorem systemu przesyłowego Energinet – projektu Baltic Pipe, obejmującego m.in. budowę międzysystemowego gazociągu podmorskiego, który połączy systemy Polski i Danii.

Inwestycja ma na celu utworzenie nowego korytarza dostaw gazu na rynku europejskim, umożliwi transport gazu z Norwegii na rynki duńskie i polskie, a także do klientów w sąsiednich krajach.

Pozasądowe rozwiązywanie sporów konsumenckich

W maju 2018 r. minął rok, od kiedy Prezes URE powołał Koordynatora ds. negocjacji. Ustawa z 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich wprowadziła narzędzie zapewniające konsumentom możliwość składania wniosków o rozwiązanie sporów z przedsiębiorcami do podmiotów ‒ takich jak Koordynator ds. Negocjacji ‒ oferujących bezstronne, przejrzyste, skuteczne i szybkie metody ich alternatywnego rozwiązywania. Co najważniejsze, zwrócenie się o pomoc do Koordynatora ds. Negocjacji przy Prezesie URE stanowi alternatywę dla ewentualnego wytoczenia powództwa przed sądem powszechnym.

Projekt RESPECT Index z udziałem URE

W 2018 r. Prezes URE oraz Koordynator ds. Negocjacji podjął współpracę z Giełdą Papierów Wartościowych w ramach Projekt RESPECT Index.

Projekt RESPECT Index ma na celu wyłonienie spółek zarządzanych w sposób odpowiedzialny i zrównoważony. W ostatniej edycji nastąpiły zmiany w projekcie polegające na uwzględnieniu w ankiecie zagadnień z zakresu polubownego załatwiania sporów przez spółki giełdowe, w szczególności przez spółki energetyczne. Zwiększenie wagi tego zagadnienia jest rezultatem uzgodnień między Giełdą a Urzędem Regulacji Energetyki oraz Koordynatorem ds. Negocjacji przy Prezesie URE. Współpraca ma na celu wyłonienie spółek energetycznych notowanych na GPW, które w badaniu rankingowym przeprowadzanym w ramach Respect Indeksu uzyskają najlepsze oceny w obszarze realizowanej polityki w zakresie polubownego rozstrzygania sporów z klientami.

Szczegółowe podsumowanie wydarzeń i działań Urzędu na rynkach energii elektrycznej, gazu i ciepła znajdą się wiosną w Sprawozdaniu rocznym Prezesa URE, dostępnym w dziale Sprawozdania z działalności Prezesa URE.