Wśród obszarów powyższej współpracy znajduje się współpraca z sektorem elektroenergetycznym, gazowym, współpraca z szeroko rozumianym przemysłem i z sektorem mieszkaniowym. – Istotna jest tu również edukacja i podnoszenie świadomości ekologicznej. Trudno w tym przypadku mówić o typowej kooperacji międzysektorowej czy klasycznym łączeniu sektorów, jednak bez systemowej współpracy ze społeczeństwem odbiorców ciepła, współpraca pomiędzy ww. sektorami będzie co najmniej znacząco utrudniona – podkreślał prelegent.

Współpraca z sektorem elektroenergetycznym

Jacek Szymczak wskazał, że współpraca systemów ciepłowniczych z energetyką odbywać się będzie poprzez: produkcję energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji, gromadzenie nadmiaru energii elektrycznej i magazynowanie jej w technologii P2H (Power to Heat) oraz wykorzystanie nadwyżki energii z OZE i przekształcenie jej w gaz: P2G (Power to Gas). Przypominał ponadto, że w 2019 roku 77,8% zużycia krajowego zostało pokryte spalaniem węgla. – Elektryfikacja wytwarzania ciepła zależeć będzie od tempa „zazieleniania się” polskiej elektroenergetyki i wpływu tego zjawiska na ceny energii – mówił prezes Izby.

Kogeneracja

– Kogeneracja umożliwia znacznie bardziej efektywne wykorzystanie energii pierwotnej niż w przypadku samodzielnej produkcji energii elektrycznej i ciepła – przypomniał J. Szymczak, zaznaczając, że w 2019 r. udział ciepła z kogeneracji wyniósł 65,0% całkowitej produkcji ciepła, wzrósł o 1,5 p. proc. w porównaniu do 2018 r. i był wyższy o 2,4 pp. w porównaniu z 2017 r. – Rośnie również udział firm wytwarzających ciepło w kogeneracji – w 2019 r. w badaniu wzięło udział 375 wytwórców ciepła, z czego 33,3% wytworzyło ciepło właśnie w ten sposób – informował prelegent.

W dalszej części referatu wspomniał o inwestycjach w energetykę odnawialną (największe planowane inwestycje w energetykę odnawialną w Polsce to morskie farmy wiatrowe; wprowadzenie technologii Power to Heat odciąży sieć energetyczną, jednocześnie zmniejszając negatywne znaczenie niestabilnych źródeł energii elektrycznej) oraz o magazynowaniu ciepła, które jest elementem niezbędnym do sprawnej współpracy pomiędzy sektorami. Wspomniał także, że inną popularną koncepcją wykorzystania nadwyżki energii z OZE jest zamiana nadwyżki na gaz: P2G (Power to Gas). Wykorzystanie tak uzyskanego gazu jest najbardziej opłacalne
w procesach wysokosprawnych, czyli kogeneracji.

Współpraca z sektorem gazowym

Zużycie gazu w Polsce wynosi ok. 22 mld m sześc. rocznie, a prognozy wskazują, że w 2023 r. wzrośnie do ponad 37 mld m3/rok. Obecnie dostęp do sieci gazowej posiada 64,9% wszystkich gmin w kraju, a w najbliższych latach planowana jest dalsza rozbudowa. – Zużycie gazu w sektorze DHC może wzrosnąć 3-4-krotnie w perspektywie do 2030 roku, mówił Jacek Szymczak, jednocześnie wskazując na problem dostępności gazu w Polsce.

W referacie wspomniał o biogazie, biometanie i wodorze. Wykorzystanie tego pierwszego paliwa na szeroką skalę jest niemożliwe. – Biogaz jest dostępny głównie na terenach rolniczych. Sytuacja może się zmienić tylko wtedy, gdy będzie on transportowany jako domieszki przez istniejący system sieci gazowej – podkreślał. – Jest to możliwe po jego oczyszczeniu i obróbce, w wyniku której powstaje biometan.

W kontekście wdrożenia wykorzystania zielonego (odnawialnego) wodoru oraz koncepcji łączenia sektorów, tj. energetyki, transportu, przemysłu i ciepłownictwa – ogrzewania budynków, potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych w 2050 r. w stosunku do 2020 r. wynosi ok. 68% (co odpowiada ok. 83% w stosunku do roku 1990).

Ciepło odpadowe i z odpadów

–Tutaj nie ma znaku równości – mówił J. Szymczak dodając, że w ciepłownictwie kwestia ciepła odpadowego staje się tym bardziej istotna, że jego wykorzystanie może przesądzić o uznaniu systemu ciepłowniczego za efektywny energetycznie. Źródłami ciepła niskotemperaturowego są np. serwerownie i tłocznie, wysokotemperaturowego – przemysł, głównie hutniczy, odlewniczy, ceramiczny i szklarski, a także piekarnie. – W pobliżu każdej sieci ciepłowniczej możemy już znaleźć trochę ciepła odpadowego.
W gospodarce o obiegu zamkniętym należy wykorzystać jego potencjał – apelował prezes Izby.

Sieci ciepłownicze

Obecnie długość sieci ciepłowniczych w Polsce wynosi 21 700 km. – Jedną z kluczowych kwestii dla transformacji ciepłownictwa jest wdrażanie rozwiązań opartych na sieciach niskoparametrowych oraz nowoczesnych, rozproszonych, niskoparametrowych źródłach ciepła, które umożliwiają zmniejszenie strat przesyłowych w sieciach ciepłowniczych oraz umożliwiają wykorzystanie energii odnawialnej źródła – podkreślał referujący. – Takie sieci otwierają również drogę do wykorzystania niskoparametrowego ciepła odpadowego w ciepłownictwie, które obecnie jest rzadko wykorzystywane. To z kolei umożliwi efektywne bilansowanie dużych ilości energii i lokalne zamykanie obiegów ciepła.

W referacie prelegent odniósł się również do współpracy z sektorem mieszkaniowym. – Ciepło musi mieć dziś jakość. Musi być dostarczane w sposób bezpieczny i ekologiczny – podkreślał.

Na zakończenie wystąpienia Jacek Szymczak wspomniał o możliwych zmianach w definicji efektywnego systemu ciepłowniczego. – Po 2026 r. podniesiony zostanie udział kogeneracji i wprowadzony obowiązek minimalnego udziału „ozowego”, na poziomie 5%. Co bardziej niebezpieczne – od 2035 w systemie musi być co najmniej 20% OZE. Z definicji znika wówczas kogeneracja, która daje dziś możliwość uzyskania statusu przedsiębiorstwa efektywnego energetycznie. Od 2035 może nie być takiej opcji – ostrzegał prezes Izby. – Po ukazaniu się projektu dyrektywy musimy go dobrze przeanalizować, ale pewne jest, że nie zabraknie kolejnych problemów, z którymi będziemy musieli się zmierzyć – zakończył.

***

XXVIII Wiosenne Spotkanie Ciepłowników odbyło się w dniach 12-14 lipca w Zakopanem. Organizatorem jest firma BMP Sp. z o.o., wydawca m.in. magazynu Energetyka Cieplna i Zawodowa.