Zgodnie z przepisami ustawy Prawo energetyczne [2], co dwa lata Prezes URE opracowuje i publikuje raport podsumowujący warunki prowadzenia działalności w polskim sektorze elektroenergetycznym i paliw gazowych, a także poziom bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i gazu. Opracowanie zawiera również informacje o inwestycjach realizowanych przez operatorów sieci energetycznej i gazowej.

Bardzo istotnym elementem dokumentu są także rekomendacje Prezesa URE dotyczące zmian w otoczeniu regulacyjnym, których celem jest zwiększenie stabilności systemu elektroenergetycznego i gazowego oraz dalsza poprawa równowagi rynkowej pomiędzy producentami, operatorami sieci, oraz odbiorcami energii i gazu.

Lawinowy wzrost liczby odmów przyłączeń do sieci

W pierwszej części raportu podsumowano funkcjonowanie polskiej energetyki i gazownictwa w ostatnich dwóch latach, gdzie najbardziej zwracającym uwagę zjawiskiem był niezwykle wysoki wzrost odmów przyłączenia obiektów zarówno do sieci elektroenergetycznej jak i gazowej. Oddziały terenowe URE otrzymały w tym okresie łącznie prawie 11 tys. powiadomień o odmowach przyłączenia obiektów do sieci energetycznej, co stanowi niemal dziewięciokrotny wzrost liczby odmów w porównaniu do lat 2019–2020. Również w przypadku sieci gazowej nastąpił 145 proc. wzrost liczby odmów, których ogółem odnotowano blisko 57 tys.

W tym kontekście szczególnie interesujący wydaje się rozdział raportu poświęcony aktualnemu stanowi sieci energetycznej i gazowej oraz planom ich modernizacji, a także działaniom podjętym przez Prezesa URE w ramach Karty Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych. Warto podkreślić , że w energetyce nakłady inwestycyjne pięciu największych operatorów sieci dystrybucyjnych oraz operatora sieci przesyłowej, spółki Polskie Siecie Elektroenergetyczne, wzrosły z 7,2 mld zł w 2021 r. do blisko 9,4 mld zł w 2022 r. Mimo to polska sieć elektroenergetyczne wciąż wymaga kompleksowej modernizacji.

Odpowiedzią na opisane wyżej wyzwania jest porozumienie zawarte w listopadzie 2022 r. pomiędzy Prezesem URE a pięcioma największymi dystrybutorami energii w kraju znane jako Karta Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki, które zakłada m.in. kompleksową cyfryzację sieci elektroenergetycznej i jej dostosowanie do dynamicznie rosnącej liczby odnawialnych źródeł energii. Efektem realizacji Karty będzie m.in. zwiększenie do 2030 r. mocy zainstalowanej OZE do 50 GW, czyli o około 230 proc. i 50 proc. udział odnawialnych źródeł w miksie energetycznym.

Rysunek 1. Sieci operatora systemu przesyłowego – struktura wiekowa.

W rozdziale poświęconym gazownictwu można znaleźć między innymi szczegółowe zestawienie inwestycji prowadzonych w latach 2021 i 2022 przez operatora gazociągów przesyłowych, Gaz-System, oraz operatora systemu dystrybucyjnego, spółkę PSG. Przedstawiono również uzgodnione z Prezesem URE plany inwestycyjne obu spółek.

Rysunek 2. Inwestycje strategiczne Gaz-System, stan na 31 grudnia 2022 r.