13 lutego 2025 r. w Warszawie odbyła się konferencja prasowa zatytułowana „Regulacje unijne a niskoemisyjna transformacja technologiczna przemysłu – warunki przeprowadzenia i zagrożenia”. Wydarzenie to stanowiło platformę do dyskusji na temat roli i przyszłości europejskiego oraz polskiego przemysłu w kontekście regulacji klimatycznych narzucanych przez Unię Europejską. W konferencji wzięli udział przedstawiciele sektora energetycznego, przemysłu energochłonnego oraz eksperci ekonomiczni i prawni.

W wystąpieniu otwierającym Henryk Kaliś, prezes Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu, zwrócił uwagę na kluczowe wyzwania, przed jakimi stoi Europa dążąc do neutralności klimatycznej. Jak podkreślił, ograniczenie zużycia paliw kopalnych jest nie tylko koniecznością ekologiczną, ale również gospodarczą. Fundusze, które dotychczas były przeznaczane na import paliw kopalnych, mogłyby zostać zainwestowane w rozwój europejskiej gospodarki i przemysłu, co mogłoby ją znacznie ożywić.

Sytuacja Europy diametralnie różni się od tej w Stanach Zjednoczonych, które dysponują bogatymi zasobami surowcowymi i mogą prowadzić politykę eksportową. Unia musi tymczasem skupić się na ograniczaniu zużycia paliw kopalnych, co – jak podkreślił H. Kaliś – powinno być realizowane w sposób pragmatyczny, zapewniający przetrwanie i konkurencyjność unijnego przemysłu. – Żeby przeżyć musimy mieć siłę, a trudno sobie wyobrazić silną Europę bez wsparcia przemysłu – zauważył.

Zdj. 1 Henryk Kaliś, prezes zarządu Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu

Jak poprawić konkurencyjność?

Co należy więc zrobić, aby poprawić konkurencyjność europejskiego przemysłu? Prezes FOEEiG zwrócił uwagę, że trzeba zmienić podejście do energetyki odnawialnej, która – podobnie jak energetyka tradycyjna – powinna służyć europejskiej gospodarce i obywatelom. – Kluczem do konkurencyjności europejskiego przemysłu jest cena energii elektrycznej. Nie ukrywam, że z pewnym przerażeniem czytałem prognozy Komisji Europejskiej, która zakłada, że do 2030 roku cena ta osiągnie poziom 130 euro za megawatogodzinę – dodał. Podkreślił również, że przez ostatnie 15 lat europejski przemysł stracił swoją dominującą pozycję na świecie.

Przemysł ten stoi zatem przed koniecznością dostosowania strategii do dynamicznie zmieniających się warunków globalnych. Zdaniem uczestników konferencji, istotne jest wykorzystanie potencjału europejskiej nauki i technologii, aby odbudować silną pozycję gospodarczą kontynentu. W przeciwnym razie, jak ostrzegł prezes Kaliś, Europa stanie się „kontynentem naiwnych ludzi i naiwnych idei”, bez wystarczających środków na realizację ambitnych celów klimatycznych.

Zdj. 2 Od lewej: Wojciech Jakóbik (moderator), Bogusław Ochab (prezes zarządu ZGH Bolesław S.A.), Aleksandra Kania (dyrektor ArcelorMittal), Piotr Mikusek (dyrektor Grupa Azoty), Wojciech Więcławik (prezes zarządu CMC Poland), Michał Jarczyński (prezes zarządu Arctic Paper Group)

Dekarbonizacja i przyszłość przemysłu

W kolejnej części konferencji odbyła się debata, podczas której paneliści podkreślali, że proces dekarbonizacji nie może prowadzić do deindustrializacji Europy. Eksperci zwracali uwagę na brak jednoznacznej strategii wspierającej sektor energochłonny oraz ogromne koszty wdrażania nowych technologii niskoemisyjnych.

Przedstawicielka ArcelorMittal Polska, Aleksandra Kania, zaznaczyła, że redukcja emisji CO₂ jest kluczowa, ale wymaga odpowiedniego harmonogramu i wsparcia finansowego. – Nie możemy pozwolić na sytuację, w której przemysł zostanie wyparty z Europy z powodu zbyt surowych regulacji, podczas gdy w innych częściach świata produkcja odbywa się bez podobnych ograniczeń – podkreślała.
Dyskutanci zgodzili się, że Europa potrzebuje nowych mechanizmów wsparcia dla przemysłu, pozwalających na efektywne inwestowanie w transformację energetyczną, bez utraty konkurencyjności. Wskazano, że kluczowe znaczenie ma rozwój energii odnawialnej, ale przy jednoczesnym zapewnieniu stabilnych dostaw taniej energii dla sektora przemysłowego.

Z konferencji można wyciągnąć konkluzję, że Europa nie może pozwolić sobie na osłabienie gospodarcze i powinna priorytetowo traktować rozwój przemysłu, przy jednoczesnym dążeniu do redukcji emisji i zrównoważonego rozwoju. Trudno wyobrazić sobie silną i bezpieczną gospodarkę bez stali, cementu, materiałów budowlanych czy szkła. To fundament bezpieczeństwa, który nie tylko umożliwia ochronę, ale także odstrasza potencjalnych agresorów – co podkreślali przemawiający specjaliści. Aspekty te należy wziąć pod uwagę, rozważając ambitne cele klimatyczne.