• Czym jest Program „Ciepłownictwo Powiatowe”?

W 2019 roku nastąpiła konsolidacja dotychczasowej oferty finansowej NFOŚiGW dla branży ciepłowniczej, dodatkowo uzupełnionej o nowe typy przedsięwzięć. Przeprowadzone analizy potencjalnych odbiorców środków pomocowych pozwoliły określić obszar wymagający szczególnych działań, który można scharakteryzować jako „ciepłownictwo powiatowe”. Zauważamy niebagatelną rolę, jaką ciepło systemowe może odegrać w działaniach antysmogowych w małych i średnich miastach, przyczyniając się do skutecznej likwidacji indywidualnych wysokoemisyjnych źródeł ciepła. Nie będzie to jednak efektywne bez inwestycji w nowe źródła energii i sieci ciepłownicze.

• Co było bodźcem do wprowadzenia tego programu, jaka jest jego geneza?

Genezą Programu jest niedostateczny poziom wdrażania nowoczesnych rozwiązań energetycznych w ramach najmniejszych systemów ciepłowniczych. Dominującym czynnikiem wpływającym na ten stan są ograniczone możliwości finansowe zarówno samych przedsiębiorstw, jak również podmiotów kontrolujących, którymi co do zasady są lokalne samorządy. Konsekwencje braku inwestycji są dotkliwe i obejmują zarówno kwestie środowiskowe, jak i społeczno- -gospodarcze.

Największą stratą, na którą nie możemy sobie pozwolić, jest zaprzepaszczenie istniejącego potencjału, albowiem ciepłownictwo może stanowić skuteczne narzędzie wdrażania polityki zrównoważonego rozwoju, chociażby poprzez takie modele, jak walka ze smogiem, samowystarczalność energetyczna czy Gospodarka Obiegu Zamkniętego.

• Jakie są planowane konkretne długoterminowe korzyści płynące z wprowadzenia programu?

Program umożliwi wprowadzenie ciepłownictwa powiatowego na stabilną ścieżkę rozwoju w kierunku nowoczesnych systemów ciepłowniczych. Inwestycje będą mogły objąć cały łańcuch wartości, od etapu wytwarzania, przesyłu i dystrybucji, aż po nowe modele biznesowe. Spodziewamy się przełamania „niemocy” inwestycyjnej na poziomie mniejszych miast. Kompleksowe podejście ograniczy zakres zagrożeń płynących z prowadzenia działalności ciepłowniczej oraz pozwoli sprostać nowym wyzwaniom z uwzględnieniem loklanego potencjału i zasobów. Liczymy na to, że zwiększeniu ulegnie możliwość przyłączania nowych odbiorców, ograniczając zjawisko niskiej emisji. Efektem towarzyszącym, choć nie mniej ważnym, będzie ponadto zmniejszenie zasięgu ubóstwa energetycznego i zapewnienie odbiorcom ciepła usługi o najwyższej jakości.

• Kto może liczyć na wsparcie finansowe z Programu?

W ramach Programu Priorytetowego „Ciepłownictwo Powiatowe – pilotaż” wsparcie może zostać udzielone przedsiębiorstwu prowadzącemu działalność ciepłowniczą na cele komunalno-bytowe. Dodatkowymi kryteriami dostępu jest nie mniejszy niż 70% udział jednostki samorządu terytorialnego w kapitale zakładowym oraz wielkość sytemu, który musi ograniczać się do 50 MW mocy zamówionej u odbiorców. Z analizy stanu infastruktury ciepłowniczej wynika jednoznacznie, że w miastach do 100 tysięcy mieszkańców skala potrzeb inwestycyjnych, w tym poprawiających stricte efektywność systemów, jest największa. Pilotaż Programu jest na obecnym etapie skierowany do grupy najmniejszych jednostek, a jego efekty pozwolą nam optymalizować przyszłą ofertę finansową NFOŚiGW i lepiej identyfikować newralgiczne obszary.

• Na jakie środki wsparcia mogą liczyć przedsiębiorcy?

Wsparcie można uzyskać zarówno w formie bezzwrotnej, jak również pożyczek udzielanych na warunkach preferencyjnych oraz rynkowych. Dofinansowanie w formie dotacji może wynieść do 30% kosztów kwalifikowalnych, a w przypadku wykorzystania technologii geotermalnych – nawet 50%. Warunkiem udzielenia dotacji jest zaciągnięcie obligatoryjnej pożyczki uzupełniającej do 100% kosztów kwalifikowalnych, co zapewnia niemalże całkowite finansowanie podejmowanych przedsięwzięć. Dodatkowo, tworząc program, zwiększyliśmy maksymalną kwotę umorzenia pożyczki preferencyjnej do 5 mln zł, jednakże nie więcej niż 10% pożyczki. Wydłużyliśmy ponadto maksymalny okres finansowania, dzięki czemu pożyczka może zostać udzielona na 20 lat. Szczególne warunki finansowe, które oferujemy, są najbardziej optymalne z punktu widzenia małych, lokalnych ciepłowni i zależy nam, aby skorzystały z tych możliwości.

• Jakie są zasady przyznawania dotacji i pożyczek programowych?

Program jest dedykowany konkretnej grupie beneficjentów i kryterium podmiotowe jest najważniejsze. Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy dofinansowanie stanowi pomoc publiczną, musi być ono udzielane zgodnie z regulacjami dotyczącymi tej materii. Dlatego też w przypadku niektórych projektów będziemy mogli zaoferować pożyczkę na warunkach rynkowych, jednakże jest to niezależne od NFOŚiGW i wynika z zasad ogólnych. Aby uzyskać wsparcie, projekt będzie musiał przejść także standardową procedurę oceny pod kątem techniczno-ekologicznym oraz finansowym.